گزارش لوازم حیوان خانگی؛
تب آلودگی هوای اصفهان احتیاج به دماسنج ندارد
به گزارش لوازم حیوان خانگی جنب و جوش ذرات آلاینده های جوی در آسمان اصفهان سال هاست كه جان شهروندان زیادی را می گیرد اما گویا جان دادن در هوای آلوده، بیماری ای قدیمی شده كه مسؤلان درمانی برای آن ندارند.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها - مریم یاوری: آلودگی هوا زخم کهنه ای در شهر اصفهان و دیگر شهرهای بزرگ ایران است که هر بار در پاییز و زمستان سر باز می کند و درد آن گلوی همه شهروندان و موجودات زنده را می فشارد؛ در این زمان مسؤلان همزمان با افزایش حجم آلاینده ها دست به کار می شوند تا بلکه بتوانند مُسکّن های مقطعی خود برای کاهش آلاینده های جوی را به جامعه تزریق کنند.
تعطیلی مدارس تنها راهکاری بود که در سالهای گذشته همواره از جانب مسؤلان عرضه می شد و سال جاری انتشار کرونا این راهکار دم دستی را هم از آنها گرفت؛ این روزها هوا همچنان حتی آلوده تر از روزهایی است که مدارس باز بود و دانش آموزان راهی مدرسه می شدند.
کاهش ۹۰ درصدی تردد خودرو ها در اصفهان حجم آلاینده ها را کاهش نداد
در این راستا برخی مسؤلان خودرو ها را مقصر اصلی آلودگی هوا بر می شمرند اما رئیس پلیس راهور استان اصفهان بر این اعتقاد است که سهم خودرو ها در افزایش آلاینده های جوی ناچیز است، سرهنگ محمدرضا محمدی در این ارتباط به خبرنگار مهر می گوید: حتی در روزهایی که منع تردد بود و ۹۰ درصد کاهش عبور خودرو ها در اصفهان را داشتیم باز هم هوا آلوده بود.
وی ادامه می دهد: ما منکر آلاینده بودن خودرو ها و موتورسیکلت ها نیستیم اما اینکه حتی در زمان کاهش ۹۰ درصدی تردد شاهد افزایش غلظت آلاینده های جوی هستیم هم امری است که برای مسؤلان پیام های زیادی دارد.
رئیس پلیس راهور استان اصفهان در ارتباط با سهم خودرو ها در افزایش آلاینده های جوی در استان اصفهان می گوید: باید توجه داشت که برای پیشگیری از تردد خودرو های دودزا و فاقد معاینه فنی در اصفهان با استفاده از دوربین های کنترل و نظارت شهر اصفهان اقدامات خوبی صورت گرفته است.
تردد ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزا در شهر اصفهان
وی با اشاره به اینکه طی هفت ماه نخست سال جاری ۲۱۹ هزار و ۲۵۰ خودروی فاقد معاینه فنی در اصفهان اعمال قانون شده است، ادامه می دهد: این افراد در هر بار تردد مبلغ ۵۰ هزار تومان جریمه می شوند.
منکر آلاینده بودن خودرو ها و موتورسیکلت ها نیستیم اما اینکه حتی در زمان کاهش ۹۰ درصدی تردد شاهد افزایش غلظت آلاینده های جوی هستیم هم امری است که برای مسؤلان پیام های زیادی دارد
سرهنگ محمدی در مورد اعمال قانون خودرو های دودزا هم ابراز می کند: همینطور در هفت ماه سال جاری ۳۱ هزار و ۲۹۳ خودروی دودزایی که در سطح شهر اصفهان تردد داشته است، اعمال قانون شده است.
توزیع بنزین یورو چهار در جایگاه های سوخت اصفهان
سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی استان اصفهان هم در این ارتباط در مورد تأمین سوخت یورو چهار در جایگاه های سوخت استان اصفهان به خبرنگار مهر می گوید: این نوع سوخت جهت استفاده خودروهایی که در سطح کلانشهرها تردد دارند تولید و توزیع می شود.
بهمن علیپور می افزاید: این امر با عنایت به قانون هوای پاک و برای کمک به محیط زیست اجرایی شده است.
وی اضافه می کند: هم اکنون در همه جایگاه های سوخت سطح شهر اصفهان و شهرهای اطراف همچون شاهین شهر و فولادشهر بنزین یورو چهار توزیع می شود.
تردد روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار موتورسیکلت در اصفهان
همچنین در این ارتباط مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه روزانه یک میلیون خودرو و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در سطح شهر اصفهان تردد می کنند به خبرنگار مهر می گوید: از طرفی بار آلودگی فعالیت صنایع در شهرک های صنعتی، کوره های آجرپزی، یک میلیون و ۲۰۰ هزار مشترک خانوادگی و … در هوای اصفهان سنگینی می کند.
منصور شیشه فروش با اشاره به اینکه شرایط اقلیمی منطقه، کم بارشی و اقلیم خشک و نیمه خشک از علل افزایش حجم آلاینده های جوی است، ابراز می کند: ما هم در این راستا اقداماتی را در دستور کار قرار داده ایم که بر مبنای آن به کاهش آلاینده های جوی کمک نماییم.
وی می گوید: اجبار نیروگاه ها و صنایع آلاینده شهر اصفهان به استفاده از سوخت پاک، اجرای طرح معاینه فنی خودرو ها، کاهش فعالیت صنایع آلاینده و کوره های آجرپزی و غیره همچون دستورات و مصوبات صادر شده در این حوزه است و محیط زیست هم بعنوان ناظر بر اجرای این مصوبات معرفی شده است.
طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کنار نتایج پژوهشی در زمینه آلاینده های جوی به سناریویی برای فعالیت دستگاه ها تبدیل و همه موارد به آنها ابلاغ گردیده است مدیرکل ستاد مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه قانون هوای پاک وظایف همه دستگاه ها را مشخص کرده و در شهر اصفهان طرح جامع کاهش آلودگی هوا به همه نهادها ابلاغ گردیده است، اضافه می کند: طرح جامع کاهش آلودگی هوا در کنار نتایج پژوهشی در زمینه آلاینده های جوی به سناریویی برای فعالیت دستگاه ها تبدیل و همه موارد به آنها ابلاغ گردیده است.
اما به قول کارشناسان سهم صنایع در افزایش آلاینده های جوی در اصفهان قابل توجه است، سهمی که سهامداران آن به بهانه چرخاندن چرخ های اقتصاد در استان از گردن باز می کنند، از توجه به هشدارهای محیط زیستی سرباز می زنند و اخطارهای آلاینده بودن را نادیده می گیرند.
فعالیت ۴۰۰ صنعت آلاینده در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان
در این ارتباط رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه سال جاری بیشتر از ۶۰۰ صنعت آلاینده در استان اصفهان شناسایی شده است به خبرنگار مهر اظهار می کند: این در شرایطی است که از این تعداد بیشتر از ۴۰۰ صنعت در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان فعالیت دارند.
مریم کرمانی با اشاره به اینکه بررسی و پایش این صنایع را همواره در دستور کار داریم، می گوید: باید توجه داشت که برای قرار دادن هر صنعت در فهرست صنایع آلاینده چندین بار آنها اعلام می شود و فرصت و اخطار لازم را هم به فعالان صنایع عرضه می نماییم و این در شرایطی است که بعد از بی توجهی این صنایع در فهرست صنایع آلاینده قرار می گیرند.
وی می افزاید: مراکز بازیافت، ریخته گری، کوره های آجر پزی، واحدهای تولید مواد لبنی و غیره از مهم ترین صنایع آلاینده استان اصفهان هستند.
رئیس اداره پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه هم اکنون با عنایت به شرایط فعلی جامعه پلمب واحدهای صنعتی به علت آلاینده بودن در دستور کار نیست، ابراز می کند: برای این امر تنها به پیگیری قضائی اکتفا کرده ایم و کمتر بر پلمب اصرار داشته ایم.
وی با اشاره به اینکه در ۶ ماه نخست سال جاری ۶ هزار بازدید و پایش از مراکز صنعتی، کارگاهی و خدماتی استان اصفهان انجام شده است، می افزاید: همینطور باید توجه داشت که در این تعداد پایش و بازدید به دو هزار واحد اخطار دادیم، برای ۵۰۰ واحد صنعتی پیگیری قضائی در دستور کار قرار گرفت و چهار واحد صنعتی هم پلمب شد.
نکته جالب توجه اینجاست که تعیین سهم بخش های مختلف در ایجاد آلاینده های جوی اصفهان چند سالی است که در چارچوب طرح های پژوهشی توسط دانشگاه های اصفهان و صنعتی انجام شده است اما گویا نتایج این مطالعات به کلاف سردرگمی تبدیل گشته که هیچکس نمی داند سرنخ کجاست و مسؤلان امر در این حوزه اعلام نتایج این مطالعات را بر عهده دیگری انداخته و کسی حاضر به انتشار این اطلاعات نیست.
گزارش سیاهه آلودگی هوا به محیط زیست تحویل نشده است
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این حوزه ضمن اشاره به انجام سه طرح مطالعاتی برای سنجش آلاینده های جوی در اصفهان به خیرنگار مهر می گوید: یکی از این طرح ها سنجش آلاینده های شهر اصفهان و ذرات معلق بود که توسط دانشگاه صنعتی انجام و نتیجه آن به شهرداری اصفهان بعنوان کارفرما اعلام گردید و هنوز این نتیجه به محیط زیست ارسال نشده است.
بابک صادقیان با اشاره به اینکه هنوز گزارش سیاهه آلودگی هوا توسط شهرداری تحویل محیط زیست نشده است، اضافه می کند: باید این گزارش به محیط زیست ارسال شود تا ما آنرا برای ناظران ارسال و نتیجه آنرا به صورت نهایی اعلام نماییم.
وی با اشاره به اینکه مطالعه سوم معرفی فهرست عاملان انتشار آلاینده های محیط زیستی هفت کلان شهر کشور است، ادامه می دهد: این مطالعات توسط دانشگاه اصفهان و با کارفرمایی سازمان محیط زیست انجام شد که دو ماه گذشته نتایج این مطالعات نهایی و در جلسه ای با حضور همه ادارات و نهادهای ذی ربط حوزه آلودگی هوا این گزارش اعلام و مسئولیت همه نهادها به آنها ابلاغ گردید.
همکاری تنها ۳۰ درصد دستگاه ها برای عرضه برنامه طرح جامع آلودگی هوای اصفهان
مدیر امور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه در نامه ای که برای دستگاههای متولی در حوزه کاهش آلاینده های جوی ارسال شده است، میزان عملکرد و برنامه های آنها را مطالبه کردیم، ابراز می کند: تابحال ۳۰ درصد از دستگاه ها در این حوزه اقدام نموده اند و هنوز ۷۰ درصد دیگر از این سازمان ها و ادارات برنامه خویش را برای این امر برای محیط زیست ارسال نکرده اند.
وی اضافه می کند: در این خصوص برای دستگاههای مختلف در گام نخست فرصت ۲۵ روزه اعلام کردیم که مورد توجه قرار نگرفت و مجدد این امر را پیگیری کرده ایم. هیچ ساز و کار ساماندهی شده ای برای کاهش آلایندگی ناشی از تردد موتورسیکلت ها در استان اصفهان تعریف نشده است و شهرداری اصفهان باید به صورت جدی به این امر ورود کند
صادقیان ادامه می دهد: برای سنجش فعالیت دستگاههای مختلف در اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا و بحث در مورد چگونگی اجرای این طرح نیازمند خوداظهاری و اظهار نظر دستگاه ها و نهاد بعنوان مجریان این طرح هستیم.
وی در مورد پیگیری روند فعالیت کوره های آجرپزی در اصفهان می گوید: در این حوزه معاون امور اقتصادی استانداری اصفهان به صورت ویژه ورود کرده است، با همکاری سازمان برنامه و بودجه محلی برای انتقال کوره های آجرپزی مکان هایی را برگزیده و بزودی بازدید از این محل را خواهیم داشت.
مهم ترین منابع آلاینده حمل و نقل شهر اصفهان معاینه فنی ندارد
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان که بر این باور است همه دستگاه ها باید اقدامات خویش را در قالب قوانین هوای پاک انجام دهند، اضافه می کند: در این قانون در همه حوزه ها ماده قانونی وجود دارد، برای مثال در حوزه حمل و نقل قوانینی داریم همچون معاینه فنی خودرو های سبک و سنگین و موتورسیکلت ها که در حوزه خودرو ها اقداماتی صورت گرفته اما هنوز برای معاینه فنی موتورسیکلت ها با وجود اینکه آلایندگی قابل توجهی نسبت به خودرو ها دارند اقدامی از جانب شهرداری صورت نگرفته است.
وی اضافه می کند: متأسفانه هیچ ساز و کار ساماندهی شده ای برای کاهش آلایندگی ناشی از تردد موتورسیکلت ها در استان اصفهان تعریف نشده است و شهرداری اصفهان باید به صورت جدی به این امر ورود کند.
اجرای طرح جایگزینی ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی در اصفهان روی کاغذ ماند
صادقیان با اشاره به اینکه شهرداری طرح جایگزین کردن ۱۰ هزار موتورسیکلت برقی را دنبال کرده است، می افزاید: این طرح طی سه سال قبل در حد حرف بوده است و با عنایت به وضعیت اقتصادی و تحریم های حاکم در کشور و از طرفی انتشار کرونا سرعت تحقق این امر را کند کرده است.
وی که اعتقاد دارد شهر اصفهان امسال در زمینه آلاینده های جوی شرایط بغرنج و حساسی را تجربه می کند، ادامه می دهد: امسال شرایط پایداری هوا و به دنبال آن افزایش شدت آلاینده ها زودتر از موعد انجام شد و بر مبنای پیشبینی های هواشناسی این شرایط را تا بهمن ماه هم خواهیم داشت.
مدیرامور آزمایشگاه های حفاظت محیط زیست استان اصفهان اضافه می کند: مصارف خانگی در زمینه افزایش آلاینده های جوی در شهر اصفهان اولویت نیست اما در حوزه معاینه فنی موتورخانه ها بحث ماده ۱۷ را داریم که در آن بهینه سازی انرژی را دنبال می نماییم.
سوخت فعلی همه نیروگاه های اصفهان گاز است
وی در مورد مصرف مازوت در نیروگاه های اصفهان هم ابراز می کند: امسال تابحال نیروگاه ها ۱۰۰ در صد به جای مازوت از گاز بهره برده اند و تابحال به مشکلی برخورد نکردیم اما سال قبل اجرای این طرح با سختی های زیادی همراه بود و انرژی زیادی را از ما گرفت.
صادقیان اضافه کرد: امسال در جلسه ای با ۳۵ نفر از مدیران صنایع بزرگ کاهش مصرف انرژی و ممنوعیت استفاده از سوخت مایع در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان را یادآور شدیم و بازرسان محیط زیست هم در سرتاسر استان به صورت روزانه این مورد را رصد می کنند.
پاسکاری مسئولیت ها در میدان بی توجهی مسئولان
پژوهشگران و کارشناسان حوزه محیط زیست در اصفهان ابزاری برای سنجش آلاینده ها در این شهر ندارند، آنها نبود زیرساخت ها برای این کار را ضعفی برای کلان شهر بزرگ در ایران می دانند، خیلی از آنها بر این باورند سنجش آلاینده ها در این شهر همانند توپی است که در میدان بی مسئولیتی ها پاسکاری می شود و هر یک از منشاء های آلودگی هوا با استدلال های مختلف خویش را مبرا از داشتن سهم زیادی در ایجادآلاینده ها می دانند.
شاخص دقیقی برای سنجش آلاینده های جوی در کشور نداریم
پژوهشگر حوزه محیط زیست که بر این باور است که شهرهای مدعی عنوان «آلوده ترین» در کشور زیاد هستند، به خبرنگار مهر می گوید: این امر به سیاست سالهای گذشته بر می گردد که هر کلانشهری که آلوده تر بود، می توانست اعتبارات بیشتری را هم دریافت کند.
محمود سلطانی با اشاره به اینکه هم اکنون هیچ شاخص دقیقی برای سنجش آلاینده های جوی در کشور نداریم، اظهار می کند: در بازه زمانی خاصی اهواز به علت افزایش حجم گرد و غبار و افزایش ذرات معلق بعنوان آلوده ترین شهر شناخته و در زمانی دیگر اراک به علت آلاینده های حاصل از فعالیت صنعت و پالایشگاه بعنوان آلوده ترین شهر معرفی می شود، در این بین باید توجه داشت که نمی توان گفت صرفا هوای یک شهر آلوده تر از دیگر شهرها است.
هزینه های سنگین طرح های تحقیقی و عملکردهای کاغذی
وی عدم هماهنگی شهرداری و محیط زیست در جمع بندی اطلاعات آلاینده های جوی شهر اصفهان را یکی از علل عدم موفقیت در عرضه شاخصهای دقیق آلودگی هوا در این شهر می داند و ابراز می کند: حتی در جلسه ای به شهرداری پیشنهاد دادیم نسبت به واگذاری ایستگاه های سنجش به محیط زیست اقدام نماید، که در این حوزه شهرداری زیر بار نمی رود.
پژوهشگر حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه یکی از مهم ترین علل افزایش آلاینده های جوی در اصفهان تردد خودرو های سنگین و اتوبوس هایی است که به قصد واحدهای صنعتی از درون شهر تردد می کنند، می افزاید: این خودرو ها در نخستین ساعات بامداد منجر به انتشار گازها و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان تا پیش از ساعت هفت صبح می شوند.
طرح جامع کاهش آلودگی هوای اصفهان اجرایی نشده است
وی با تکیه بر اینکه شهر اصفهان سالهای سال است که با بیماری آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کند، می گوید: این در شرایطی است که طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اصفهان سال هاست که تدوین شده، نقش همه دستگاه ها در آن تدوین شده اما به علت عدم اجرای این طرح هنوز کاری از پیش نبرده ایم.
سلطانی به هزینه های سنگین تحقیق و پژوهش برای آلودگی هوا در شهر اصفهان اشاره می کند و ادامه می دهد: این در شرایطی است که هیچیک از این مطالعات به مرحله اجرا نرسیده و روی کاغذ مانده است.
مدیریت واحد شهری راهکار کاهش آلاینده های جوی است
وی مهم ترین راهکار برای کاهش آلاینده های جوی در اصفهان را اجرای مدیریت واحد شهری می داند و اضافه می کند: این امر را در شهرهای پیشرفته جهان شاهد بوده ایم و نتیجه آنرا دیده ایم باید باور داشته باشیم که اقدامات و تصمیم گیری های جزیره ای هیچ گاه نمی تواند به کاهش آلاینده های جوی کمک نماید.
هزینه های سنگین تحقیق و پژوهش برای آلودگی هوا در شهر اصفهان انجام می شود؛ این در شرایطی است که هیچیک از این مطالعات به مرحله اجرا نرسیده و روی کاغذ مانده است این پژوهشگر حوزه محیط زیست با تکیه بر اینکه باید بعد از ابلاغ هر طرح دستگاههای مسئول گزارش عملکرد خویش را عرضه کنند، تصریح می کند: باید این عملکرد در جلسه ای با حضور همه مورد ارزیابی قرار گیرد و به هر کدام نمره داده شود و نتایج ملموس اقدامات را هم مردم ببینند.
وی ادامه می دهد: در بعضی از موارد ادارات دولتی آمارهایی را عرضه می دهند که امیدوار کننده است اما آنچه مردم در سطح جامعه می بینند مغایر با آمارهای عرضه شده است.
اصفهان آلوده ترین شهر ایران نیست
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گفت وگویی با خبرنگار مهر با رد این مورد که اصفهان آلوده ترین شهر ایران است، می گوید: به هیچ عنوان نمی توان اظهار داشت که اصفهان آلوده ترین شهر است، باید توجه داشت که برای مثال شهر تهران دارای پهنه زیادی است و اختلاف سطح شمال و جنوب این شهر بسیار بالا است، اعلام وضعیت هوا در این شهر بر مبنای میانگین شاخص ها بوده و این در شرایطی است که در شمال شهر هوا پاک و در جنوب شهر کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای عموم است و میانگین این اعداد وضعیت بهتری را نشان داده است.
محمود مزارع می افزاید: این در شرایطی است که در شهر اصفهان به علت مسطح بودن و قرار گرفتن در دشت این شهر کیفیت هوا در اغلب مناطق یکسان است و میزان آلاینده ها نسبت به حقیقت نزدیک تر است.
وی در مورد نوع آلودگی هوای شهر اصفهان ابراز می کند: ما در شهر اصفهان دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، اوزن سطحی، ذرات معلق زیر ۲.۵ میکرون و دی اکسید ازت را اندازه گیری می نماییم و ۹۹ درصد شاخص آلودگی هوای اصفهان ذرات زیر ۲.۵ میکرون است که سهم بیشتری را دارد.
۸ ایستگاه سنجش آلاینده های اصفهان از مدار خارج شد
کارشناس کیفیت هوای اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان عمر دستگاههای سنجش آلودگی هوا در شهر اصفهان را ۲۵ سال اعلام می کند و می گوید: باید توجه داشت که این دستگاه ها به صورت ۲۴ ساعته فعالیت دارند و بارها در طول سال گرفتار خرابی می شوند.
وی می افزاید: برای توسعه و تجهیز ایستگاه های سنجش آلودگی هوا احتیاج به اعتبار داریم، هم اکنون هشت ایستگاه سنجش آلاینده های جوی در اصفهان به علت نبود اعتبار از مدار خارج شده است و تنها ۶ ایستگاه فعال در این حوزه در اصفهان فعالیت می کند.
همه شهروندان اصفهان در ایجاد آلاینده ها سهم دارند
مدیر مرکز پایش و کنترل کیفیت هوای شهرداری اصفهان در مورد آخرین وضعیت اعلام نتایج پژوهش های سیاهه آلودگی هوا و ذرات معلق در هوای شهر اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می کند: این پژوهش ها انجام شده و نتایج آن هم به دست آمده است، در این راستا قرار بود جلسه ای برای هماهنگی با معاونت پژوهشی دانشگاه و محیط زیست برگزار گردد که کرونا برگزاری این جلسه را با تأخیر روبه رو کرد.
ابوالفضل خسروی ادامه می دهد: برای تأیید نهایی این مطالعات مقرر است جلسه ای با حضور دکتر جعفرزاده از دانشگاه جندی شاپور اهواز و دکتر رشیدپور از دانشگاه شهید بهشتی تهران بررسی نهایی شده و به سازمان محیط زیست ارسال شود.
وی با اشاره به اینکه نتایج این مطالعات توسط محیط زیست به دستگاه ها ابلاغ می شود، می افزاید: باید توجه داشته باشیم که همه شهروندان و مسؤلان در کمک به رفع آلاینده های شهری باید سهیم باشند و هیچکس نباید خودش را مبرا از این امر بداند.
هر چند با پیگیری های مختلف هنوز مشخص نیست که متهمان ردیف اول تا دهم ایجاد آلاینده های جوی در اصفهان کیست و یا چیست اما باید توجه داشته باشیم که تب آلودگی هوا و انتشار کرونا هر روز در شهر اصفهان بالا می رود و همه ما به شکلی در تشدید این بیماری نقش داریم و باید هر کدام برای سخت نفس نکشیدن در شهر بحران زده مان گامی هر چند ناچیز برداریم چون که تابحال هر آنچه مسؤلان قصد انجام آنرا داشته اند تنها روی کاغذ مانده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب