بررسی چالش ها و فرصت های کنشگری در پریشان و بختگان
لوازم حیوان خانگی: فارس نشست تخصصی «چالش ها و فرصت های کنشگری در تالاب های پریشان و بختگان» با حضور تعدادی از دانشگاهیان، متخصصان، کنشگران و علاقمندان به مسائل محیط زیست و تعدادی از مسئولان استانی و ملی در سالن کنفرانس دانشگاه سلمان فارسی کازرون اجرا شد.
رییس دانشگاه سلمان فارسی کازرون، دوشنبه ۲ خرداد در نشست فرصت ها و چالش های کنشگری پریشان و بختگان ضمن اشاره به ظرفیت های بالای محیط زیستی شهرستان کازرون و تاکید بر لزوم نقش آفرینی های علمی و تخصصی دانشگاهیان در کمک به حل مسائل این حوزه، تصریح کرد: دانشگاه سلمان فارسی کازرون با تکیه به ظرفیت های گوناگون خود این آمادگی را دارد که در جهت اجرای سیاست های کلان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جهت کمک به حل مسائل مختلف جامعه به ایفای نقش بپردازد.
غریب فاضل نیا اظهار داشت: خوشبختانه این دانشگاه علاوه بر بهره مندی از اعضای هیئت علمی توانمند و ساختارهای گوناگونی که بوجود آمده است، از حضور و فعالیت دانشجویان مستعدی بخصوص در چارچوب کانون های فرهنگی و سایر تشکل های دانشجویی برخوردار می باشد که نشان داده اند توانایی مطلوبی در طرح ریزی و اجرای طرح هایی حتی در سطوح ملی را نیز دارند.
او اضافه کرد: طراحی و اجرای سه دوره طرح ملی گفت وگوی تالاب های ایران، نشان دهنده این توانمندی است و کوشیده ایم روند برنامه ریزی ها برای تقویت پشتیبانی از این دانشجویان و تقویت ظرفیت ها جهت کمک به حل مسائل جامعه دنبال شود چونکه معتقدیم ورود دانشجویان و دانشگاهیان به حل مسائل جامعه، می تواند امیدهای مضاعفی را درمورد دستیابی به راهکارهای پایدار و بهینه ایجاد نماید.
فرزاد پولادی، دبیر کانون محیط زیستی بلوط سبز دانشگاه سلمان فارسی کازرون نیز در این جلسه ضمن تشریح اهداف طرح ریزی پروژه گفت وگوی ملی تالاب های ایران از جانب این کانون، اظهار داشت: با حمایت ها و پشتیبانی های انجام شده از طرح دانشگاه سلمان فارسی کازرون، طی دو سال قبل موفق شده ایم سه دوره گفتگو از این پروژه را بین تالاب های پریشان ـ ارومیه، پریشان ـ حله و پریشان ـ بختگان برگزار نماییم.
او اظهار داشت: در چارچوب این پروژه تلاش می نماییم تا با برقراری تعامل با دانشگاه ها و نهادهای دولتی و غیردولتی فعال در حوزه تالاب های مختلف کشور، شرایط گفتگو بین کنشگران و متخصصان تالاب ها را ایجاد نموده و بستر مناسب تری برای اطلاع طرفین از فرصت ها و چالش های همدیگر به وجود آوریم و فرصتی را ایجاد نماییم تا از راه این گفتگوها و ارتباط ها، روند تلاش در جهت حفاظت و احیاء تالاب های کشور تقویت شود.
*تالاب پریشان با هویت و فرهنگ مردم کازرون عجین شده است*
در ادامه این نشست، محمودرضا پولادی، فرهنگی و کنشگر حوزه محیط زیست، به جایگاه و اهمیت ویژه تالاب پریشان در میان اهالی شهرستان کازرون و در هم تنیده شدن این تالاب با مباحث هویتی و فرهنگی منطقه اشاره نمود.
او تصریح کرد: هزاران سال است که پیوندی ناگسستنی میان دریاچه پریشان و باورها و فرهنگ مردم کازرون وجود داشته است. این دریاچه الهام بخش شعر شاعران، لالایی مادران، قصه های مادربزرگ ها، افسانه های محلی و... مردم کازرون بوده است.
این کنشگر حوزه محیط زیست در ادامه با مقایسه تطبیقی وضعیت تالاب پریشان در طول دو دهه گذشته، به مرور پیشینه کنشگری پیرامون این تالاب پرداخت و با برشمردن فرصت های پیش رو، اظهار داشت: افزایش سطح آگاهی عمومی و حساسیت اقشار مختلف مردم و افزایش مشارکت های مردمی همچون مواردی هستند که توانسته در مجموع، مسائل تالاب پریشان را به یک مطالبه عمومی تبدیل کند.
وی افزود: ارتباط موثر و نافع با جوامع محلی برای همیاری در جهت حفظ و احیای تالاب و همینطور مطرح نمودن مسائل تالاب پریشان در سطح ملی، می تواند زمینه ساز استفاده بهتری از فرصت های موجود برای احیاء تالاب پریشان باشد.
پولادی همینطور با برشمردن چالش های پیش روی کنشگری در تالاب پریشان همچون چالش های طبیعی، قانونی و برخی بهره برداری ها و توسعه های خارج از ضابطه، اضافه کرد: موضوع معیشت، مهم ترین دغدغه جوامع محلی تالاب پریشان بوده و کمبود امکانات رفاهی، بهداشتی، تفریحی و... از دیگر مسائل این جوامع است.
او اظهار داشت: کنشگران باید به دنبال یافتن معیشت جایگزین و همینطور اقناع مسؤلان و جوامع محلی در جهت حرکت از سمت کشاورزی نابهره ور به سمت معیشت بهره ور و پایدار باشند که گرچه کاری دشوار است، اما با راهکارهایی همچون برقراری ارتباط منطقی و مداوم با جوامع محلی، شناسایی نیروهای توانمند و عاشق در عرصه محیط زیست و تشکیل کارگروه ها و ایجاد تعامل سازنده و موثر با مسؤلان و تصمیم گیرندگان، میتوان به تحقق آنها و بازگشت باردیگر پریشان، بختگان و سایر تالاب های سرزمین مان امید داشت.
*مجموعه قوانین محیط زیستی، فرصتی مناسب برای کنشگران تالاب ها هستند*
سیدحسن طباطبایی، رییس پارک ملی بختگان نیز طی سخنانی ضمن معرفی تالاب بختگان و تشریح وضعیت این تالاب در دو دهه اخیر، با یادآوری این که خیلی از مشکلات تالاب های ایران، مشابه همدیگر هستند، به برشمردن برخی دلیلهای خشک شدن تالاب های طشک و بختگان پرداخت.
او تصریح کرد: ایرانی ها در طول تاریخ با مدیریت پایدار آب در چارچوب سازه هایی همچون قنات، موفق شده بودند بهره برداری پایداری از منابع آبی داشته باشند. اما تغییر روند بهره برداری از منابع آبی که نمونه های آنرا در راه اندازی سدها و حفر چاه هایی که بدون در نظر گرفتن پایداری محیط زیست انجام شده، موجب بروز مشکلاتی برای همه عرصه های زیستی و همچون تالاب ها شده است تا آنجایی که ما امروز شاهد می باشیم افت سالانه آبهای زیرزمینی در حوزه بختگان به ۵۰ سانتی متر تا یک متر رسیده است.
رییس پارک ملی بختگان در ادامه ضمن اشاره به این که برخی چالش های به وجود آمده برای تالاب ها نیز در اثر پدیده هایی جهانی مانند تغییرات اقلیمی است، بر نقش کلیدی ساز و کارهای مدیریت منابع آب در کاهش اثرات این پدیده ها و همینطور کمک به احیاء تالاب ها و پیشگیری از تبدیل مشکلات تالاب ها به نتایج نامطلوبی همچون فرونشست، ایجاد ریزگردها و همینطور تبعات اجتماعی همچون مهاجرت جوامع حاشیه تالاب ها و... اشاره نمود.
او اضافه کرد: از عمده ترین فرصت های پیش روی کنشگران تالاب های ایران، مجموعه قوانینی است که در حوزه محیط زیست کشور وجود دارد و می تواند در روند مطالبات حقوقی مورد استفاده قرار گیرد. قانون توزیع عادلانه آب و قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب های ایران و آئین نامه های اجرایی این قوانین همچون مواردی هستند که می توانند در این عرصه مورد استفاده قرار گیرند.
طباطبایی همینطور با اشاره به اینکه راه نجات تالاب ها در بستر تالاب ها نیست، بلکه در حوزه آبخیز است، تصریح کرد: چالش های تالاب های پریشان، بختگان و... یک شبه اتفاق نیفتاده ازاین رو برای مرتفع ساختن آنها نباید به دنبال راهکارهای کوتاه مدت بود.
او اضافه کرد: باید گفتگو و تعامل بین تمامی کنشگران و ذینفعان ادامه یابد تا با درک مشترک و در نظر گرفتن افق های بلندمدت و پایدار که متضمن حفظ ظرفیت های محیط زیستی باشد، بتوان در جهت احیاء آنها گام برداشت. فعالیت دانشگاه سلمان فارسی کازرون و نگاهی که این دانشگاه جهت کمک به حل مسائل زیست محیطی در پیش گرفته، برای شهرستان کازرون و عرصه های زیست محیطی یک فرصت مطلوب است و می تواند کمک شایان توجهی در این راه داشته باشد.
*برای ۳۸ تالاب کشور برنامه مدیریت جامع تدوین شده است*
مهری اثنی عشری، مدیر ملی طرح محافظت از تالاب های ایران نیز در این جلسه تخصصی، با تشکر از رویکرد تعاملی و جامعه محور دانشگاه سلمان فارسی کازرون و کانون های فرهنگی این دانشگاه که ظرفیت های مختلف خویش را جهت کمک به احیاء تالاب پریشان فعال کرده اند و ضمن اشاره به طرح گفت وگوی تالاب های ایران که از جانب این دانشگاه در حال اجرا می باشد، توجه جدی و مبتنی بر نگاههای علمی و تعاملی به مسائل در رابطه با تالاب ها، به علت اثرگذاری آنها در سایر عرصه های زیستی و اجتماعی را حائز اهمیت برشمرد.
اثنی عشری تصریح کرد: در گزارش ۲۰۲۱ کنوانسیون رامسر، نرخ نابودی تالاب ها در دنیا بیشتر از سه برابر جنگلها اعلام شده است و از آنجائیکه نابودی تالاب ها علاوه بر آنکه تنوع زیستی را گرفتار مشکل می کند، اثرات مستقیم و بسیار نامطلوب اجتماعی را نیز در پی دارد، ازاین رو بایستی تلاش شود تا با استفاده از همه ظرفیت ها به سمت احیاء و پایدار نمودن شرایط آنها حرکت کرد.
مدیر ملی طرح محافظت از تالاب های ایران در ادامه با اشاره به اینکه برنامه ریزی ها و هدف گذاری ها باید به صورتی باشند که اثرات بلندمدت را هم برای تالاب ها و هم برای مناطق همجوار آنها در نظر بگیرند، از تلاش سازمان حفاظت محیط زیست برای تحقق این مسئله در چارچوب تدوین برنامه مدیریت جامع تالاب ها اطلاع داد و اظهار داشت: تابحال برای ۳۸ تالاب کشور برنامه مدیریت جامع تدوین شده است. در این برنامه ها نقش همه بهرهبرداران و اثرگذاران شناسایی شده و آنها را در برنامه ریزی ها دخیل می کند و در ادامه به یک سری اهداف استراتژیک و چشم اندازهای مشترک می رسیم که برپایه شرایط هر تالاب بوجود آمده است.
اثنی عشری همینطور با تاکید بر ضرورت به روز نگه داشتن اطلاعات و آشنایی کامل با مجموعه قوانین بالادستی و سایر قوانین و مقررات جاری در پهنه های زیست محیطی توسط کنشگران فعال در حوزه تالاب ها، اضافه کرد: در استان فارس تشکل های غیردولتی سازمان یافته و با بلوغ سازمانی خوبی داریم که می توانند در مطالبه گری از دستگاه ها برای اجرایی کردن مسئولیتشان کمک کنند. در بعضی جاها برنامه ریزی های بخشی در اولویت قرار گرفته اند و این مورد به تالاب ها لطمه زده است، این در صورتی است که برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های بین بخشی می تواند کمک نماید فشار در حوزه، بین همه بخش ها توزیع شود و همه ی این فشار فقط بر روی تالاب ها نیاید. باید راه هایی پیدا نماییم تا هم بهره برداری ها و پروژه های توسعه ای در زمان مناسب و با مکان یابی مناسب انجام شوند و هم کارکردهای تالاب ها در بلندمدت حفظ شوند.
در ادامه این نشست که به صورت نیمه حضوری و با استفاده از بستر مجازی برگزار شد، شرکت کنندگان به بحث و گفتگو پیرامون مسائل مطرح شده از جانب سخنران ها پرداختند و نقطه نظرات خویش را مطرح نمودند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب