معاون سازمان محیط زیست خبر داد
پایش كیفی وكمی تالاب ها دردستور كارمحیط زیست
به گزارش لوازم حیوان خانگی لاهیجان زاده اظهار داشت: پایش كمی و كیفی تالاب ها در دستور كار ماست. مخصوصاً نیازمندیم كه آخرین ورودی آب تالاب ها را بدانیم و در تلاشیم كه در محل ورودی به تالاب ها سیستم های دبی سنج را نصب نماییم.
به گزارش لوازم حیوان خانگی به نقل از مهر، احمدرضا لاهیجان زاده معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست در نشست خبری روز جهانی تالاب ها اظهار داشت: آخرین تالابی كه در كنوانسیون رامسر به ثبت رسید تالاب زریوار بود و مراسم روز جهانی تالاب ها سال جاری آنجا برگزار می شود.
لاهیجان زاده اضافه كرد: دوم فوریه در سال ۱۹۷۱ یا ۱۳۴۹ شمسی نخستین كنوانسیون بین المللی در حوزه محیط زیست تحت عنوان حفاظت از تالاب ها به تصویب رسید كه میزبانی آن در شهر رامسر و كشور ایران بود كه افتخار بزرگی برای ما بود چون نخستین كنوانسیون محیط زیستی جهان را ما به ثبت رساندیم. آن زمان ۱۸ كشور عضو این كنوانسیون شدند و الان بیشتر از ۱۷۰ كشور عضو آن هستند.
وی افزود: در كشور خودمان هم ۱۴۳ تالاب داریم كه با هماهنگی وزارت نیرو بعنوان پیوست قانون حفاظت از تالاب ها ثبت شده و مجموعاً ۳ میلیون هكتار را در بر می گیرد. در كنار این ها در مصوبه دولت صخره های مرجانی، هورها و مانند این ها هم یاد شده است.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: از این میان ۲۵ تالاب ما ثبت كنوانسیون رامسر هستند كه ۱.۴ میلیون هكتار از تالاب های ما را شامل می شود. ۴۵ تالاب ما می تواند منشأ گرد و غبار باشد یعنی اگر در شرایط تالابی خود نباشد می تواند منشأ گرد و غبار باشد كه ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار هكتار هم مساحت دارد و مساحت قابل توجهی است.
لاهیجان زاده خاطرنشان كرد: چهار تهدید و مشكل عمده تالاب های ما را تهدید می كند. نخستین مبحث تأمین حقابه تالاب هاست و كمبود آب و خشك شدن تالاب ها نخستین تهدید جدی مجموعه تالاب های كشور است. بحث دوم آلودگی هایی است كه وارد تالاب ها می شود و می تواند فاضلاب شهری و روستایی، زهاب كشاورزی، یا پساب های صنعتی باشد كه وارد تالاب می شود. تصرفات و تغییر كاربری غیرمجاز تالاب ها یكی دیگر از تهدیدات تالاب ها هستند كه بیشتر در تالاب های شمال با آن رو به رو هستیم. گونه های غیربومی مضر یا مهاجم مثل تیلاپیا در جنوب و سنبل آبی در شمال مشكل بعدی است.
وی افزود: سازمان محیط زیست سیاست تازه ای را در قبال تالاب ها در دستور كار قرار داده است. نخستین بحث تعیین نیاز آبی تالاب است. صراحتاً در قانون آمده سازمان محیط زیست مكلف است نیاز آبی تالاب را مشخص نماید و وزارت نیرو هم مكلف است حقابه مورد نیاز تالاب را تأمین كند. تا كنون تعیین نیاز آبی ۳۴ تالاب و مجموعه رودخانه ای را به پایان رسانده ایم و الان ۱۸ تالاب دیگر را هم در دستور كار داریم.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: برنامه های زیست بومی و پایش كمی و كیفی تالاب ها در دستور كار ماست. مخصوصاً نیازمندیم كه آخرین ورودی آب تالاب ها را بدانیم و در تلاشیم كه در محل ورودی رودخانه ها به تالاب ها سیستم های دبی سنج را نصب نماییم و از نظر كیفی هم سیستم هایی را پیشبینی كرده ایم كه برخی آنلاین است و برخی لازمه اش نمونه برداری است.
لاهیجان زاده اضافه كرد: در تالاب گاوخونی حتی در شرایط پرآبی سال قبل نتوانستیم حقابه تالاب را تأمین نماییم و از موارد اعتراض ما نسبت به وزارت نیرو بودیم. در پنجاه سال قبل سه نوبت بالای ۲ هزار میلیمتر بارندگی داشتیم كه یكی سال قبل بود و سد زاینده رود در خرداد سال ۹۸ نزدیك به ۷۸۰ میلیون متر مكعب آب در پشت سد ذخیره شده بود كه در ۱۸ سال قبل به ندرت این اتفاق افتاده بود اما در این سال پر آب هم وزارت نیرو حقابه مربوط به تالاب گاوخونی را تأمین نكرد.
وی افزود: حقابه گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمكعب است كه وزارت نیرو ۱۴۰ میلیون متر مكعبش را تعهد كرده می دهد. اما این آب كه سال جاری دم سد رهاسازی شد به تالاب نمی رسد و وزارت نیرو می گوید من مسئولیتم رهاسازی دم سد است و نه تحویل دادن به تالاب. با پیگیری هایی كه سال جاری صورت گرفت توافق بر این شد كه بهمن و اسفند كه مصرف آب كشاورزی در پایین ترین سطح خود است رهاسازی صورت گیرد و هر ماه ۱۰ میلیون متر مكعب رهاسازی شود كه حداقل ۲۰ میلیون مترمكعب را بهمن و اسفند ماه سال جاری تحویل بگیریم و مابقی را در بهار سال پیش رو. از ۵ روز پیش رهاسازی آب شروع شده است. باید مسیر طی شود تا آب به تالاب برسد.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: در تالاب های سیستان و بلوچستان كه تالاب هامون مهم ترین آن هاست، خوشبختانه در این هفته های اخیر بارش برف خوبی در كشور افغانستان داشتیم. تالاب هامون سه بخش دارد یكی تالاب صابوری كه در شمال سیستان قرار گرفته و عمده مساحتش در ایران و بخش كمی در افغانستان است یكی هامون پوزك كه برعكس قبلی ۹۰ درصد در افغانستان و بخش كوچك در ایران است. در سیلاب های بهار گذشته تقریباً صد در صد تالاب هامون پوزك آبگیری شد. هامون صابوری كه بخش بزرگش در كشور ایران قرار دارد ۱۳۰ هزار هكتار آبگیری شد. حالا بارندگی خوبی در نیمه جنوبی استان سیستان و بلوچستان رخ داد كه آمار بالای ۲۰۰ میلیمتر را هم داشتیم اما در بخش شمالی كه هم تالاب ها آنجاست و هم كانون گرد و غبار است ۲۵ میلیمتر بیشتر بارندگی نداشتیم اما امیدواریم سیلاب هایی كه در افغانستان رخ می دهد بتواند آب تالاب ها را تأمین كند. ولی بخش ایرانی هامون پوزك هنوز آبگیری در آن رخ نداده است.
لاهیجان زاده تصریح كرد: تالاب های بین النهرین كه برای ما خیلی مهم می باشد در شرایط پرآبی یك میلیون سیصد تا یك میلیون هفتصد هزار هكتار می تواند فرصت داشته باشد. از این میان ۳۶۰ هزار هكتار هورالعظیم است كه از آن ۱۳۰ هزار هكتار در ایران است. بر مبنای تصاویر ماهواره ای تقریباً ۹۰ درصد تالاب های بین النهرین آبگیری شده است. این اتفاق كه از سیل سال گذشته شروع و كماكان ادامه دارد، از سال ۲۰۰۰ میلادی كه صدام به عمد تالاب های بین النهرین را خشك كرد و در سال ۲۰۰۰ بعنوان بزرگترین فاجعه زیست محیطی قرن در كنار از بین رفتن جنگل های آمازون مطرح بود، این تالاب ها به شرایط مطلوب خود برمی گردد و ۹۰ تا ۱۰۰ درصد آبگیری انجام شده و میزان آبگیری در تصاویر حتی از تصاویر سال ۱۹۷۵ هم بیشتر است. بدین سان پدیده گرد و غبار می تواند خیلی كاهش پیدا كند. تالاب شادگان هم شرایط مشابهی دارد و ۸۵ تا ۹۰ درصد تالاب وضعیت مطلوبی دارد و این روند ادامه خواهد داشت.
وی افزود: یكی از استان های تالاب خیز ما استان فارس است كه تالاب های گوناگونی دارد. بارندگی در استان فارس خیلی مطلوب بوده و در مقایسه نقطه ای بالاتر از میانگین بوده و برخی شهرها مثل فیروزآباد بالاتر از ۴۰۰ میلیمتر بارندگی داشته. در این استان تقریباً تالاب های جنوب و جنوب شرق استان، شرایط صد درصدی و مطلوب را به خود اختصاص می دهند. تالاب مهارلو كه در نزدیكی شهر شیراز قرار دارد نزدیك به ۷۰ درصد آبگیری در آن اتفاق افتاده است. طشك و بختگان هم شرایط بهتری از سال های گذشته دارد و هم اكنون بین ۳۰ تا ۳۵ درصد آبگیری شده است. اتفاق خوب این بود كه ۲ ماه پیش ۴۰ میلیون مترمكعب حقابه این تالاب رهاسازی شد و قابل توجه بود.
معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان كرد: تالاب پریشان وضعیت خوبی ندارد اما جالب بود كه میزان بارندگی در شهر كازرون تا دو روز پیش ۳۰۰ میلیمتر بود كه از میانگین شهر كازرون تا اول بهمن كه ۲۱۳ میلیمتر است بیشتر بود. چه اتفاقی افتاده كه حتی با این میزان آب هم تالاب آبگیری نشده و این بر می گردد به نزول آب های زیرزمینی و حفر چاه های مجاز و غیرمجاز و هرچه آب وارد تالاب می شود از راه آب های زیرزمینی جذب می شود و این تالاب ۵۰ هزار هكتاری را گرفتار مشكل كرده است.
معاون سازمان محیط زیست در پاسخ به سؤالی درباره وضعیت تالاب انزلی و طرح بایوجمی اظهار داشت: تالاب انزلی یكی از تالاب های بسیار مهم و باارزش ما در كشور است كه بر مبنای آخرین پهنه بندی وزارت نیرو برای این تالاب مساحت این تالاب حدود ۲۵ هزار هكتار لحاظ شده است. البته این میزان الان قابل وصول نیست و بر مبنای بزرگترین شرایط انجام شده است. چیزی كه در سازمان محیط زیست بعنوان محدوده اكولوژی تالاب ثبت شده ۱۹ هزار و ۶۰۰ هكتار است. الان حداكثر ۱۲ هزار هكتار از تالاب قابلیت آبگیری دارد و بخش بزرگی از تالاب به واسطه رسوب گیری یا تعرضات مختلف قابلیت آبگیری را از دست داده است. همان ۱۲ هزار هكتار هم به علت رسوب گیری تا حد زیادی پر شده و با بارندگی كم امكان ایجاد سیلاب برای روستاهای حاشیه تالاب وجود دارد. پس رسوب گذاری یكی از تهدیدات جدی تالاب است. ورود گونه های مهاجمی مثل آزولا و سنبل آبی را هم اضافه نماییم.
لاهیجان زاده اضافه كرد: طرح مطالعاتی بایوجمی، یك طرح خودپالایی زیستی بود كه با معرفی وزارت علوم دانشگاه هایی برای این كار عرضه شدند و در آغاز با انجام آزمایش هایی به صورت پایلوت در مزارع پرورش ماهی انجام شد. بعد قرار شد در پنجاه هكتار آزمایشی در تالاب صورت گیرد اما بعد از دو هفته با شكایت استادان دانشگاه و سمن ها با حكم قضایی متوقف گردید و فعلاً هم متوقف است و منتظر نظر و صلاحدید مقام قضایی برای ادامه كار هستیم.
احیای تالاب ها یك برنامه فرابخشی است
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره امكان نظارت بر آب رهاسازی شده برای تالاب اظهار داشت: به صورت كلی احیای تالاب ها یك برنامه فرابخشی است. اگر به طرح جامع مدیریت تالاب ها توجه كنید دستگاه های گوناگونی در این حوزه تعهد دارند. اگر این دستگاه ها به وظایف خود عمل نكنند محیط زیست نمی تواند موفق شود و مسایل گذشته استمرار خواهد داشت. یك بخش به برنامه ها و نظارت وزارت جهاد كشاورزی بر می گردد. وزارت جهاد اگر برنامه كشاورزی پایدار و اصلاح الگوهای كشت و آبیاری را انجام ندهد و مصارف را بهینه نكند این یك مشكل اساسی ما در تأمین حقابه خواهد بود. اگر وزارت نیرو آب رها شده را كنترل نكند مشكل حل نمی گردد. تحویل حجمی یعنی مزرعه كشاورز مساحتش مشخص است و نوع كشتش مشخص است. با این حجم و نوع كشت مقدار آب مورد نیاز مشخص است و وزارت نیرو باید این میزان آب را تحویل دهد تا كشاورز مثلاً نرود و علاوه بر كشت اصلی خود برنج بكارد. اگر وزارت نیرو و وزارت جهاد در این حوزه كنترل لازم را انجام ندهند تحویل حجمی و تأمین حقابه تالاب رخ نخواهد داد كه باید به مطالبه عمومی از وزارت نیرو و وزارت جهاد بدل شود. مصرف آب در كشاورزی باید اولویت دوست داران محیط زیست باشد.
لاهیجان زاده خاطرنشان كرد: در مورد خاص تالاب گاوخونی فقط مسئله هدایت آب به چاه ها نیست و حتی آب بندهایی در بستر خود رودخانه بوجود آورده اند. این یك كار كاملاً غیرقانونی می باشد و وظیفه وزارت نیرو است كه اجازه ندهند دست اندازی به حریم و بستر آب رخ بدهد.
وی در پاسخ به سؤال دیگری اظهار داشت: تالاب میانكاله هم به علت پس روی آب دریای خزر و هم به علت محدود شدن رودخانه های آب شیرین ورودی به تالاب با افت رقوم ارتفاعی روبرو شده و به علت اینكه شیب میانكاله از غرب به شرق است خشكیدگی از غرب در حال رخ نمون شدن است. با عقب نشینی آب بین ۸ تا ۱۰ هزار هكتار گرفتار خشكیدگی شده كه می تواند در آینده به كانون گرد و غبار بدل شود. موضوعی كه می تواند منجر به تعدی و هجوم زمین خواران بشود. نتایج نمونه برداری ما نشان داد میزان شوری و كیفی از سمت غرب به شرق خیلی بیشتر است و این بر می گشت به حجم كشاورزی كه در آن حوزه انجام می شود و البته لزوم مدیریت سموم و كود در آن حوزه. تاكید شد كه وزارت جهاد كشاورزی برای بخش غربی تالاب یك برنامه ویژه مدیریتی را تدوین و دنبال كند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب