گزارش لوازم حیوان خانگی؛
تالاب انزلی چشم انتظار نوش دارو
به گزارش لوازم حیوان خانگی تالاب بین المللی انزلی از ۵۰ سال پیش تا به امروز چشم انتظار نوش داروی نجات است اما متأسفانه تابحال گامی مؤثر و کارآمد در راه احیای این تالاب برداشته نشده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مریم ساحلی: زنگ های خطر برای تالاب بین المللی انزلی از نیم قرن پیش تا کنون به صدا در آمده اما این زیست بوم پرارزش همچنان در هزار توی مرگ گرفتار است و متأسفانه هیچ گام مؤثری در راه نجات آن برداشته نشده است.
نگاهی کوتاه به پیشینه احیای تالاب انزلی از برگزاری جلسات، نشست ها و تاکید بر اهمیت احیای تالاب در سالهای گذشته نشان دارد ولی آنچه پیش روی ماست تالاب رو به نابودی است که در گذشته ای نه چندان دور دریای کوچک نامیده می شد. این روزها خیلی از آنها که در همسایگی تالاب انزلی زندگی می کنند، صدای نفس های به شماره افتاده آنرا می شنوند و هر روز از روشنای امید نجات تالاب در منظر نگاهشان کم می شود.
آنها شاهد بودند که در واپسین روزهای مرداد سال ۹۹ خبر تصویب و ابلاغ طرح جامع ۷ ساله احیای تالاب انزلی، با اعتباری بالغ بر دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومان تصویب و ابلاغ طرح جامع ۷ ساله احیای تالاب انزلی، با اعتباری بالغ بر دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومان منتشر گردید. معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه ای وزارت کشور اعلام نمود که با پیگیری های مستمر این وزارت خانه نهایتاً طرح جامع ۷ ساله احیا تالاب انزلی (۱۳۹۹- ۱۴۰۵) در سومین نشست ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور که در تاریخ ۱۵ تیرماه به ریاست معاون اول رئیس جمهوری برگزار شد، تصویب و به دستگاههای ذیربط ابلاغ گردید.
«بابک دین پرست» اظهار نمود: این طرح به دنبال حداقل سه مورد مکاتبه مستقیم وزیر کشور با معاون اول رئیس جمهوری و رئیس ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور، صدور سه دستور ویژه از جانب جهانگیری در این خصوص خطاب به معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، هماهنگی های مناسب بین بخشی سازمان حفاظت محیط زیست و اقدامات میدانی دستگاههای ذیربط در سطح استان گیلان تصویب شده است.
وی با اشاره به اینکه اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح جامع تالاب انزلی دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومان پیشبینی شده است، اظهار داشت: طبق مصوبه مذکور دستگاههای اجرایی ذیربط مکلف هستند منابع اعتباری لازم برای اجرای پروژه های مصوب را با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور در بودجه سنواتی خود پیشبینی کنند.
ضرورت کد دار شدن بودجه طرح جامع احیای تالاب انزلی
و اما دیماه سال قبل مدیرکل محیط زیست گیلان اظهار نمود: عدم تعیین ردیف اختصاصی برای بودجه دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومانی احیای تالاب انزلی سبب می شود دستگاههای مسئول به وظایف خود عمل نکنند.
ساسان کفایی خاطرنشان کرد: دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومان بودجه طی یک برنامه هفت ساله برای احیای تالاب انزلی پیشنهاد شد و برای این منظور بیشتر از ۴۰ دستگاه در این خصوص دارای تکلیف هستند.
وی همینطور اظهار داشت: دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان از مبلغ مذکور در ارتباط با تصحیح سیستم تصفیه فاضلاب رشت، انزلی و صومعه سرا است و تا زمانی که مبحث فاضلاب ساماندهی نشده و رسوبات وارد تالاب شوند نمی توانیم به نتیجه مطلوبی برسیم.
کفایی با اشاره به اینکه نظارت بر نحوه هزینه کرد بودجه مذکور بر عهده محیط زیست است، خاطرنشان کرد: برای این بودجه یک پروپوزال تعریف شده و وظیفه هر سازمان هم مشخص است و مجمع نمایندگان استان باید برای این بودجه ردیف مشخص کنند تا با تغییر دولت، مشکلی در مورد آن پیش نیاید.
مدیر کل محیط زیست گیلان همینطور از مبحث در پیش بودن تغییر دولت یاد کرد. حقیقت این است که چگونگی نگرش و عملکرد دولت ها نسبت به مبحث حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی نقشی اساسی در کاهش صدمه ها و رفع مشکلات می تواند به دنبال داشته باشد. در پیش گرفتن مسیری درست در این حوزه انتظار چندان بزرگی نیست که مردم از مسؤلان دارد. انتظاری که متأسفانه تا کنون برآورده نشده و وضعیت اسفبار تالاب انزلی گواه روشن این مساله در گیلان است. تالابی که در واپسین ماه های سال قبل مبحث سند خوردنش باعث بهت و حیرت فعالان محیط زیست شد.
هشدارهای ۵۰ ساله و گام های ناکارآمد
تاکید بر در معرض خطر بودن تالاب انزلی و اهمیت توجه به آن موضوعی تازه نیست. مسئول کمیسیون محیط زیست طرفداران توسعه بندرانزلی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار نمود: اگر بخواهیم به لحاظ تاریخی به مبحث نگرانی صدمه های وارده به تالاب ها بپردازیم میتوان اظهار داشت که کنوانسیون رامسر در واقع آغاز این ماجرا بوده و تلاش آقای «اسکندر فیروز» رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست ایران و نقش پر رنگ کشور ایران در این کنوانسیون نشان از آن دارد که شروع نگرانی ها در مورد تالاب های ایران و همچون تالاب انزلی به آن زمان یعنی سال ۱۳۴۹ بر می گردد که بر استفاده خردمندانه از تالاب ها تاکید گردید.
محمد کهنسال افزود: در گزارش مطالعاتی برادران کیمبال که در ارتباط با سال میلادی ۱۹۷۴ یعنی حدود سال ۱۳۵۳ خورشیدی است هم محیط تالاب اصطلاحاً «یوتروف» اعلام شده یعنی به علت وجود مواد آلی بیشتر از ظرفیت روند مردابی شدن رخ داده بود و بنابراین در این گزارش بر ضرورت توجه به تراکم جمعیت که تولید کننده بار آلودگی هستند در اطراف تالاب تاکید گردید.
وی اضافه کرد: به نظر می آید نخستین هشدارها و نگرانی ها قدمتی پنجاه ساله دارند نخستین اخطار و نگرانی ها در مورد نابودی تدریجی تالاب انزلی قدمتی پنجاه ساله دارند اما ما شامل مردم و مسؤلان توجه لازم به این هشدارها نکرده و نه تنها گامی در جهت کاهش بار آلودگی برنداشته ایم بلکه بر آن افزوده و با رفتارهای غیر پایدار خود صدمه های دیگری هم بر جان بی جان تالاب اضافه کرده ایم.
محمد کهنسال اضافه کرد: تالاب انزلی در سال ۱۹۹۳ میلادی یعنی ۱۸ سال بعد از تشکیل کنوانسیون رامسر در لیست معروف به مونترو که لیست تالاب های در معرض خطر نابودی است، قرار گرفت و در دهه ۷۰ خورشیدی مطالعاتی توسط تیم آمایش سرزمین دانشگاه گیلان شروع شد که البته نتایج عملیاتی چندانی نداشت و سپس در سال ۲۰۰۳ میلادی آژانس همکاریهای بین المللی ژاپن معروف به «جایکا» فعالیت خویش را در برای کمک به ایران برای حفظ و احیای تالاب انزلی شروع کرد.
وی با اشاره به اینکه در سال ۹۴ آیین نامه ای با عنوان «آئین نامه نحوه حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور» جهت اجرا به وزارت خانه های نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست ابلاغ گردید که البته آن هم حاصل چندانی برای تالاب انزلی به دنبال نداشت، افزود: از طرفی در اردیبهشت سال ۹۶ مجلس قانونی را با عنوان «قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور» تصویب کرد که در تبصره بند یک آن تهیه «آئین نامه پیشگیری از تخریب و آلودگی غیرقابل جبران تالاب ها» ظرف مدت شش ماه بعنوان تکلیف هیأت وزیران دیده شده بود. با همه این توضیحات در بهمن سال ۹۷ آیین نامه مذکور تهیه و ابلاغ گردید که مطابق آن «ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور» با ریاست معاون اول رئیس جمهور، وظیفه اجرای قانون فوق را بر عهده دارد.
کهنسال در ادامه ضمن اشاره به اینکه در صورت رفتن به پرتال سازمان حفاظت محیط زیست و بخش در ارتباط با این ستاد ملاحظه می شود که سومین نشست این ستاد در تیر ماه سال قبل برگزار و با عنایت به این که خبر دیگری انعکاس نیافته به نظر می آید که نشست دیگری برگزار نشده است، اضافه کرد: به عبارتی با گذشت بیشتر از دو سال از زمان تهیه آیین نامه و گذشت نزدیک به چهار سال از زمان تصویب قانون، حاصل کار این ستاد سه نشست بوده و البته مصوباتی که بررسی و نقد آنها فرصت جداگانه ای می طلبد.
عدم تحقق مدیریت یکپارچه
وی به برخی مصوبات این نشست ها اشاره و با اشاره به اینکه در بند «ث» مصوبه در ارتباط با آخرین نشست آمده است که «سازمان حفاظت محیط زیست مسئول نظارت بر اجرای این مصوبات بوده و مکلف است گزارش عملکرد دستگاه ها را سالانه به ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور عرضه نماید.»، افزود: از طرفی پروژه های مصوب برای تالاب انزلی مقرر است در بازه زمانی بین سال ۹۹ تا ۱۴۰۵ اجرا شوند یعنی اگر سال قبل را هم در نظر بگیریم بازه ای هفت ساله برای آن در نظر گرفته شده و سوال این است آیا در کشوری که عموم پروژه ها با تأخیر و گاه تأخیر چند برابری مواجه می باشد، بازه یک ساله برای عرضه گزارش از یک اکوسیستم در حال مرگ بازه مناسبی است؟
این فعال محیط زیست در ادامه ضمن اشاره به اینکه در مطالعات جایکا بر لزوم مدیریت یکپارچه تالاب ها تاکید شده اما به نظر می آید این مدیریت یکپارچه به دلایلی با تشکیل این ستادها و ما به ازای استانی آنها تحقق نمی یابد، افزود: بخشی نگری ادارات و سازمان های مختلف عضو ستاد و عدم اولویت تالاب ها با عنایت به وظایف مختلف ادارات و سازمان ها دو علت مهم عدم تحقق این مدیریت یکپارچه است.
وی همینطور به مبحث صدور سند تالاب انزلی به نام وزارت نیرو اشاره و با اشاره به اینکه این مورد اعتراض مردم، سازمان های مردم نهاد و حتی سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری هم به دنبال داشته است، اضافه کرد: این مورد جدید ترین و آخرین نمونه از ناهماهنگی و گواه بر عدم موفقیت این ستادها است.
کهنسال ضمن اشاره به اینکه در واقع چنین ستادی در مورد تالاب هایی که در معرض خطر نیستند و میتوان بدون شتاب برای حفظ و نگهداری خردمندانه آنها برنامه ریزی کرد، شاید پاسخگو باشد، افزود: این روند در مورد تالاب ها با وضعیت بحرانی همانند تالاب انزلی اساسا نتیجه ای در بر نخواهد داشت.
دامنه اختلاف نظرها / برای نجات تالاب چه باید کرد؟
کهنسال ضمن اشاره به اینکه نبود هماهنگی های لازم در راه احیای تالاب انزلی در سالهای اخیر گسترش یافته است، اظهار داشت: متأسفانه جدی نگرفتن مبحث تالاب انزلی توسط مسؤلان و عدم انجام یک مطالعه جامع و در دسترس نبودن اطلاعات و داده های کافی از وضعیت تالاب، در بین کنشگران و متخصصان امر هم اختلاف نظرهای شدیدی بوجود آورده است.
وی با اشاره به اینکه صرف نظر از پروژه های مساله داری مانند بایوجمی که اختلاف نظر در آن به بالاترین حد ممکن رسید، افزود: بعضی از کارشناسان لایروبی را بهترین راهکار برای احیای تالاب و عده ای دیگر هم با آن مخالفند در این میان اما عده ای موج شکن های جدید را بزرگترین عامل وضع فعلی تالاب دانسته و در مقابل افرادی موج شکن ها را فاقد تاثیر منفی می دانند.
شواهد به روشنی حاکی از این است که تا کنون گامی مؤثر و چشم گیر در عرصه احیای تالاب انزلی برداشته نشده و این مهم نیازمند عزمی جدی و تحول در نگرش و عملکرد متولیان ذی ربط است. بدون شک مساله تالاب بین المللی انزلی موضوعی ملی و نیازمند توجه ویژه مسؤلان کشوری است.
کهنسال در ادامه در باره راهکاری که می تواند در نجات تالاب مؤثر باشد هم بیان نمود: به نظر می آید تا مبحث تالاب انزلی نزد مسؤلان یک بحران مهم ملی تلقی نشود امیدی به اصلاح این روند نیست؛ به لحاظ ساختاری هم باید به این مدیریت یکپارچه قید تمام وقت را هم اضافه کرد و در واقع ساختاری هر چند موقت متشکل از متخصصین دلسوز به صورت تمام وقت پیگیر انجام پروژه های در رابطه با حوزه تالاب شامل پروژه های پایشی، مطالعاتی و اجرایی باشند. به نظر می آید مطابق قوانین کشور ایجاد چنین ساختاری توسط بالاترین مقام اجرایی کشور امکان پذیر است.
برنامه های احیای تالاب تنها در حد مصاحبه و نظر کارشناسان باقیمانده است
اما مسئول کمیسیون محیط زیست یکی از سازمان مردم نهاد هم در اینباره به خبرنگار مهر اظهار داشت: بارها در مصاحبه ها و نظرات کارشناسان گفته شده که دو مسیر کوتاه مدت و دراز مدت برای احیای تالاب پیش رو داریم.
محمد لاهوری ضمن اشاره به اینکه هم اکنون سریع ترین و محتمل ترین چاره، کاهش بار آلودگی با تکمیل و راه اندازی تصفیه خانه ها شهرهای اطراف است، اضافه کرد: کاهش ورودی مواد آلی و آلودگی به تالاب کمک می نماید تا مسیر خود پالایی را آسان تر طی نماید.
وی رسوب برداری حوضچه بندر و مسیرهای مهم آبی تالاب را هم برای حرکت آب در تالاب مهم و تأثیرگذار برشمرد و افزود: البته یکی از نکات مهم این است که رسوب برداری مسیرهای آبی داخل تالاب باید به صورت کارشناسی، نه به شکلی که امروز صورت گیرد. چونکه باز کردن مسیر آب بدون در نظر گرفتن چرخه هیدروگرافی تالاب، سبب خواهد شد تا آب وارده به تالاب به جای آنکه در عرصه گسترش یافته و تالاب را سیراب نماید، در یک مسیر باز از آن خارج شده و به دریا ریخته شود.
لاهوری ضمن اشاره به اینکه اسکله تی داخل بندر بدون شک یکی از مواردی است که بعنوان رسوب گیر عمل کرده و اگر امروز شاهد خشک شدن بخشی از حوضچه و خروجی تالاب هستیم، یکی از علل عمده آن وجود همین اسکله است، افزود: برای تاثیر دراز مدت در احیای تالاب باید نگاهی فرا منطقه ای داشته باشیم. آبی که از بالادست به سمت تالاب سرازیر می شود، علاوه بر آلودگی های انسانی به علت تخریب جنگل، حاوی مقادیر عظیمی از رسوبات است که نتیجه آن ورود غیر قابل کنترل رسوبات فیزیکی به تالاب و خشک شدن تدریجی آن است.
وی با اشاره به اینکه به نقش تالاب در استان توجه نشده است، اضافه کرد: همه استان بخصوص شهرهای حاشیه تالاب و حتی رشت از تالاب متأثر هستند و خشک شدن تالاب بین المللی انزلی، تأثیری منفی و مخرب بر همه استان خواهد داشت.
تالاب بین المللی انزلی از ۵۰ سال پیش تا به امروز چشم انتظار نوش دارویی برای نجات است اما متأسفانه تا کنون گامی مؤثر و کارآمد در راه احیای این تالاب رو به مرگ برداشته نشده است. باید دیده که تصویب طرح جامع احیای تالاب انزلی اجرایی می شود یا اینکه تنها در حد یک مصوبه باقی خواهد ماند.
منبع: petpart.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب