دامنه وقوع آتش سوزی ها در کشور بطور نگران کننده ای افزایش پیدا کرده است
به گزارش لوازم حیوان خانگی، معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: دامنه و زمان وقوع آتش سوزی ها در کشور به صورت نگران کننده ای بالا رفته است.
به گزارش لوازم حیوان خانگی به نقل از مهر، نشست رسانه ای تشریح اقدامات و علل آتشسوزی در منطقه الیت و گزارش اخیر مجلس شورای اسلامی با حضور هادی کیا دلیری معاون آموزش و مشارکت های مردمی بامداد امروز در سازمان محیط زیست برگزار گردید. حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، ضمن اشاره به تشدید بحران آتش سوزی در زمینه های طبیعی کشور، اظهار داشت: خوشحالم که مهلتی برای گفت و گو برقرار شد تا در رابطه با موضوعات مهم محیط زیست کشور و بخصوص حریق، که امروز یکی از جدی ترین عوامل تهدید تنوع زیستی در ایران محسوب می شود، با هم گفت و گو نماییم. وی با تکیه بر نقش تغییر اقلیم و خشکسالی های پی درپی در افزایش آتشسوزی ها اضافه کرد: همه می دانیم که متاسفانه به واسطه تغییر اقلیم و خشکسالی های مستمری که در سالهای گذشته شاهد آن بوده ایم، و همینطور فشاری که در اثر شرایط اقتصادی بر منابع طبیعی وارد می شود، کشور در وضعیت دشوارتری برای محافظت از محیط زیست قرار گرفته است. این فشارها، که ناشی از مشکلات اقتصادی جامعه است، مستقیماً منابع طبیعی را تحت تأثیر قرار می دهد. ظهرابی افزود: در خلال سالهای گذشته، ما بطور مداوم با افزایش تعداد آتش سوزی ها، افزایش بازه زمانی وقوع آنها و همینطور گسترش دامنه آتش سوزی ها مواجه بوده ایم. در گذشته، آتش سوزی ها در منطقه زاگرس به طور معمول از اواسط خردادماه شروع می شد و تا اواخر شهریورماه ادامه داشت، اما امروز دامنه زمانی وقوع آتش سوزی در این منطقه از فروردین ماه آغاز می شود و حتی تا آذرماه نیز ادامه پیدا می کند. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به کاهش بارش ها در این مناطق خاطرنشان کرد: این وضعیت متاسفانه به علت کاهش شدید بارش در منطقه به وجود آمده است. علاوه بر این، بازه زمانی وقوع آتش سوزی در دیگر مناطق کشور نیز افزایش پیدا کرده و ما به طور عمده در فصل پاییز هم شاهد آتشسوزی در زمینه های طبیعی هستیم؛ پدیده ای که پیش از این به این شدت و گستردگی وجود نداشت و الان دامنه زمانی آن گسترش پیدا کرده است. ایشان سپس به نتایج اقتصادی و اجتماعی این شرایط اشاره نمود و اظهار داشت: با عنایت به شرایطی که با آن مواجه هستیم، بهره برداری فراتر از ظرفیت از مراتع افزایش پیدا کرده است. همینطور حضور افراد در جنگلها برای برداشت محصولات جنگلی و مرتعی، و حتی شکار غیرمجاز، متاسفانه رشد قابل توجهی داشته است. این عوامل، بطور مستقیم فشار مضاعفی را بر منابع طبیعی وارد می کنند. ظهرابی اضافه کرد: در کنار این موارد، مسایل دیگری نظیر زمین خواری و تخریب سرزمین نیز به این بحران دامن می زند و شرایط را برای محافظت از جنگلها و مراتع سخت تر می کند. مجموعه این عوامل، کار محافظت از منابع طبیعی را با چالش های جدی تری مواجه کرده است. وی در رابطه با اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست برای مواجهه با آتش سوزی ها اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط زیست برای مواجهه با مبحث حریق، طبیعتاً برنامه مشخصی دارد. همانطور که مستحضر هستید، ۱۲ درصد از سرزمین ایران، در مساحتی نزدیک به ۱۹.۸ میلیون هکتار، بعنوان مناطق تحت حفاظت در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد و مدیریت این مناطق بر عهده این سازمان است. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد: این مناطق، از نظر تنوع زیستی، جزو مناطق خاص و شاخص کشور محسوب می شوند و محافظت از آنها نیازمند تجهیزات، امکانات و زیرساخت های مناسب می باشد. بدون تامین این امکانات، مقابله مؤثر با آتش سوزی ها و حفاظت پایدار از این سرمایه های طبیعی با دشواری های جدی مواجه خواهد بود. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، از رویکرد های جدید این سازمان در مدیریت و جلوگیری از آتش سوزی در مناطق طبیعی کشور آگاهی داد و اظهار داشت: استقرار نیرو و حضور مأموران محیط زیست در مناطق حساس، بخصوص در مناطقی که بخش عمده ای از آنها تحت مدیریت سازمان قرار دارند، اهمیت بالای ی در افزایش سرعت عمل در برخورد با آتش سوزی ایفا کرده است. تجربه نشان داده است که در این مناطق، وقوع آتش سوزی بخصوص در ارتفاعات به طور معمول با سرعت بالایی اتفاق می افتد و بنابراین تمرکز اصلی ما بر پیشگیری، پیش آگاهی و پیشبینی وقوع آتش سوزی قرار دارد. وی ادامه داد: مشارکت مردم و آموزش جوامع محلی در کنار این اقدامات، نقش خیلی مهم و تعیین کننده ای دارد و بنابراین در برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست بصورت جدی مورد توجه قرار گرفته است. در منطقه زاگرس که در سالهای گذشته با آتش سوزی های گسترده تری مواجه بوده ایم، سعی کردیم رویکرد خودرا تغییر دهیم و بجای اتکا صرف به حضور مستمر نیروهای دولتی در همه مناطق، قسمتی از مسئولیت ها را به مردم محلی واگذار نماییم. ظهرابی ضمن اشاره به تجربیات خود در استان هایی مانند فارس اظهار نمود: در این مناطق، شناسایی ظرفیتهای محلی، آموزش جوامع محلی، تجهیز و سازماندهی آنها در اولویت ادارات محیط زیست قرار گرفت. هم اکنون در منطقه زاگرس تیم های مردمی از دل جامعه محلی شکل گرفته اند که با سرعت خیلی بالا و دقت مناسب، در مراتعی که تحت تولیت و دارای حق عرفی در آن هستند، عملیات مواجهه با آتش سوزی را انجام می دهند. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: هفته قبل نیز برنامه ای در استان لرستان انجام شد که در چارچوب یک همایش دو روزه، تمام افراد صاحب تجربه در حوزه آتش سوزی همچون تشکل های مردم نهاد، دانشگاهیان، مردم محلی، فعالین محیط زیست، مدیران محیط زیست و مسئولان آتش سوزی ادارات کل استانهای واقع در جنگل های زاگرس گرد هم آمدند. در این جلسه، تجربیات موفق عرضه و در چارچوب یک جلسه هم فکری به جمع بندی رسیدیم تا یک برنامه مشخص با رویکرد غالب مشارکت مردمی طراحی و سازماندهی شود. وی تاکید کرد: بر همین اساس، معاونت آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست و معاونت محیط زیست طبیعی در یک پیوند هم افزا تلاش خواهند کرد الگویی که برای زاگرس پیشبینی شده است، هرچه سریع تر به مرحله اجرا برسد. ظهرابی در ادامه به اقدامات انجام شده در جنگل های هیرکانی اشاره نمود و اظهار داشت: با عنایت به تفاوت نوع جنگلها و شرایط خاص دسترسی در این مناطق، تمرکز ما بر اطلاع رسانی سریع از وقوع آتش سوزی است. در این راستا، نصب دوربین ها و حسگرهای پایش آتش سوزی در دستور کار قرار گرفته تا در کمترین زمان ممکن وقوع آتشسوزی به ما اعلام گردد. این اقدامات در کنار سامانه پیشبینی آتش سوزی به انجام می رسد که از اولویت های سازمان است. وی ادامه داد: سال قبل قراردادی با یک مجموعه تخصصی منعقد کردیم و الان سامانه ای در اختیار داریم که می تواند وقوع آتش سوزی را تا سه روز قبل در مناطق مختلف کشور پیش بینی نماید. این سامانه با بهره گیری از الگوریتم های مختلف، داده هایی مانند دما، میزان رطوبت، مقدار ماده سوختنی، تغییرات دمایی، سرعت و جهت باد را تحلیل کرده و بوسیله هوش مصنوعی نقاطی را که احتمال بروز آتش سوزی در آنها وجود دارد، شناسایی و اعلام می کند. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد: این سامانه همینطور قابلیت شناسایی و اعلام آتش فعال را دارد؛ یعنی مناطقی که هم اکنون درگیر آتش سوزی هستند بصورت مستمر گزارش می شوند. این مساله می تواند کمک شایانی به مدیریت آتش سوزی و عملیات اطفا کند. او در آخر اظهار داشت: استفاده از تصاویر ماهواره ای در چارچوب این سامانه، در کنار دوربین های پایشی که با اولویت پارک های ملی در جنگل های حساس کشور نصب می شوند، مکمل حضور دیدبان ها و آتش بان هایی است که از سالهای گذشته در چارچوب طرح های مختلف به کار گرفته شده اند. استفاده از این فنآوری ها به ما کمک می نماید تا هم از وقوع آتش سوزی بموقع باخبر شویم و هم بتوانیم با سرعت و دقت بیشتری نسبت به مهار آن اقدام نماییم. ظهرابی از توسعه سیستم های هوشمند پیشبینی و شناسایی آتش سوزی و برنامه های گسترده هوشمندسازی مناطق حفاظت شده کشور اطلاع داد. به نقل از ایشان، در جهان سیستمهایی که با هزینه های چند میلیون دلاری برای پیشبینی آتش سوزی طراحی شده اند، به طور معمول دقتی بین ۷۰ تا ۸۵ درصد دارند. سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اتکا به تجربه های دو تا سه سال قبل سازمان منابع طبیعی، تلاش نموده این تجربیات را با داده های جدید ترکیب کند. همچون این داده ها، سوابق آتش سوزی های روی داده، فاکتورهای مؤثر بر دسترسی مانند جاده ها و عرض آنها، مسیرهای پیاده روی و سایر متغیرهای مرتبط بوده که به سامانه اضافه شده است. ظهرابی اضافه کرد: پیشبینی عرضه شده از طرف مشاور این پروژه نیز در همان بازه ۷۰ تا ۸۰ درصد قرار دارد. در عین حال، سامانه اخیرا فعالیت خودرا شروع کرده و هنوز پرداختی برای آن انجام نشده و در مرحله ارزیابی قرار دارد. به نقل از ایشان، تا امروز عملکرد سامانه قابل قبول بوده و پیشبینی های آن در رابطه با وقوع آتش سوزی ها درست از آب درآمده است. همینطور گزارش های در ارتباط با آتش های فعال بررسی شده و تا حالا مورد مشخصی از خطا مشاهده نشده است. وی به یک مورد خاص در استان سیستان و بلوچستان اشاره نمود و اظهار داشت: در یک گزارش، سامانه وقوع آتش سوزی را اعلام نموده بود که بعداً مشخص شد در ارتباط با یک نخلستان داخل یک منطقه حفاظت شده است. با این حال، سامانه توانسته آتش سوزی را شناسایی کند که نشان دهنده کارآمدی آنست. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه در رابطه با وضعیت پارک ملی گلستان توضیح داد: در سال ۱۳۹۷ و در دوره ای که خودم مسئولیت داشتم، با هماهنگی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دوره آقای جهرمی، پروژه ای جهت راه اندازی سامانه شناسایی آتش سوزی و هوشمندسازی شناسایی خودرو های عبوری در پارک ملی گلستان شروع شد، اما متاسفانه این پروژه هیچ وقت به بهره برداری نرسید و با تغییر دولت متوقف ماند. وی ادامه داد: هم اکنون، مشاور جدیدی به کار گرفته شده و بروزرسانی تجهیزات و امکانات در دستور کار قرار دارد تا این سامانه باردیگر فعال شود. قسمتی از تجهیزات فعال و آزمایش شده و توانسته اند آتش سوزی را شناسایی کنند. حتی آزمایش های تکراری نیز انجام شده و نتیجه مثبت بوده است. ظهرابی همینطور از نقش شرکت های دانش بنیان بومی در این عرصه آگاهی داد و اظهار داشت: یکی از شرکت های دانش بنیان داخلی موفق شده سامانه ای طراحی کند که حتی با دوربین های معمولی نیز قادر به تشخیص آتش است. این اتفاق خیلی مثبتی است و ما درحال کار و توسعه این سامانه ها هستیم. وی تاکید کرد: هوشمندسازی مناطق حفاظت شده یکی از برنامه های جدی سازمان است و به زودی اخبار بیشتری دراین خصوص منتشر خواهد شد، چونکه چند استان بصورت همزمان روی این مساله کار می کنند. این برنامه ها شامل استفاده تلفیقی از ابزارهای هوشمند است؛ همچون دوربین های تشخیص آتش، دوربین های تشخیص حرکت برای تفکیک انسان از سایر موجودات، دوربین های ثبت پلاک خودرو ها و سیستمهایی با قابلیت تعقیب و سوژه گیری. معاون سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: درنظر داریم دفاتر قدیمی محیط بانی را نیز جمع آوری کرده و با بهره گیری از دست افزارهای هوشمند، ثبت اطلاعات را بصورت دیجیتال انجام دهیم تا داده هایی که بطور روزانه در تمام کشور جمع آوری می شود و تا حالا استفاده مناسبی از آنها نشده، مورد تحلیل قرار گیرد. این تحلیل ها می تواند به درک بهتر وضعیت مناطق حفاظت شده، پراکنش و تغییرات آنها، شناسایی تخلفات و سایر موضوعات مرتبط کمک نماید. ظهرابی ضمن اشاره به وجود سیستم های مشاوره ای در حوزه آتش سوزی اظهار داشت: سامانه مشاوره دراین خصوص وجود دارد، اما سامانه ای که در سازمان حفاظت محیط زیست طراحی و راه اندازی شده، تخصصی تر است. در ایجاد این سامانه از تجربیاتی که قبل تر در حوزه منابع طبیعی کسب شده بود نیز بهره برده ایم. وی ادامه داد: این سامانه به این شکل نیست که یک نقطه خاص را بعنوان محل وقوع آتش سوزی ارائه کند، بلکه پهنه هایی را مشخص می کند که در آنها احتمال بروز آتش سوزی وجود دارد و لازم است در آن مناطق حالت آماده باش اعلام گردد. برمبنای همین سامانه، در مقاطعی در استانهای شمالی کشور، حدودا در همه این استان ها احتمال بروز آتش سوزی اعلام شده بود و همکاران ما در جریان این هشدارها قرار داشتند. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در جریان همین هشدارها، در یکی از آتش سوزی ها، همکاران ما بهمراه همکاران منابع طبیعی و با کمک مردم، در دو تا سه مرحله توانستند به سرعت آتش را مهار کنند. در عین حال، مسئله ای که قبل تر هم به آن اشاره کرده بودم، در ارتباط با دانش شناخت آتش سوزی و آگاهی از علم مدیریت آتش سوزی است که در این مورد کار را کمی دشوار کرد. ظهرابی توضیح داد: آتش سوزی در این منطقه بصورت زیرسطحی درحال حرکت بود، در صورتیکه همکاران ما، مردم و نیروهای منابع طبیعی، آتش های سطحی را خاموش می کردند و تصور می شد که آتش سوزی بطور کامل مهار شده است. در حقیقت آتش از زیر سطح خاک درحال پیشروی بود و این موضوع موجب شد که احتیاج به راه اندازی آتش بُر برای کنترل آتش سوزی حس گردد. وی اظهار داشت: در نهایت با تدابیری که اتخاذ شد در جلسه ای به این جمع بندی رسیدیم که باید حتما آتش بُر ایجاد شود. نقطه ای خیلی مناسب برای این کار انتخاب شد؛ محلی که در حقیقت یک مسیل بود و قبل تر سیلاب نیز در آن روی داده بود و مقدار زیادی سنگ و رسوبات در راه مسیل جمع شده بود. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: از همین آتش بُر استفاده شد، نیروها در آن نقطه مستقر شدند و توانستند مانع پیشروی آتش شوند و آتش سوزی را دقیقا در همان نقطه متوقف کنند. در ایام بعد، در داخل آن محدوده، همچنان با پدیده آتش سوزی های زیرسطحی مواجه بودیم که خوشبختانه با اقدامات انجام شده، در نهایت کنترل شد و به نتیجه رسید. ظهرابی با تکیه بر اهمیت تصمیم گیری بموقع اظهار داشت: اگر این چاره اندیشی بموقع انجام نمی شد، اگر این پیشنهاد مطرح و اجرا نمی شد، بطور قطع با یک آتش سوزی گسترده مواجه می شدیم و لطمه جدی به منطقه وارد می شد. خوشبختانه با تدبیری که اتخاذ شد، از وقوع چنین حادثه ای جلوگیری شد. وی اشاره کرد: البته باید توجه داشت که هر زمان آتش در یک جنگل شکل می گیرد، قطعا خسارت و لطمه هایی به محیط زیست وارد می شود، اما هدف اصلی ما کاهش این لطمه ها و پیشگیری از گسترش آتش سوزی های گسترده و مخرب است. معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، ضمن اشاره به جزییات یکی از عملیات های اطفای آتش سوزی در مناطق طبیعی کشور، از پیچیدگی و خطر بالای آتشسوزی های سطحی و زیرزمینی اطلاع داد. وی اظهار داشت: در این مساله ما در ارتباط بودیم و همراه با آقای سهرابی مبحث را پیگیری می کردیم، اما باید توجه داشت که استان هم با محیط زیست و هم با نیروهای منطقه درگیر بود. مسیر رفت وبرگشت به منطقه حدود ۱۲ ساعت طول می کشید؛ یعنی در عمل هر بار اعزام نیرو یک روز کامل زمان می برد. حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تکیه بر نقش کلیدی مشارکت مردمی در محافظت از طبیعت اظهار داشت: تجربه ها نشان میدهد که در خیلی از موارد، حضور مردم محلی در صحنه حتی مؤثرتر از نیروهای دولتی عمل می کند و می تواند در مدیریت بحران های محیط زیستی نقش تعیین کننده ای داشته باشد. وی ضمن اشاره به رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست در استان گلستان اضافه کرد: در پارک ملی گلستان ما رویکرد را به سوی مشارکت مردمی بردیم، به مردم اختیار دادیم و فضای همکاری را برای آنها فراهم کردیم. نتیجه این سیاست، بصورت ملموس قابل مشاهده می باشد. ظهرابی با استناد به نتایج بررسی های دانشگاه گرگان خاطرنشان کرد: مطالعات انجام شده نشان میدهد که با وجود افزایش تعداد آتش سوزی ها به علت خشکسالی، تغییر اقلیم و همینطور فعالیتهایی که در راه جاده اتفاق می افتد، میزان و وسعت مناطق تحت آتش سوزی به شدت کاهش پیدا کرده است. معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: این مساله به روشنی نشان میدهد که اگر مردم در صحنه باشند و مشارکت کنند، می توانند خیلی مؤثرتر عمل کنند. دلیل آن هم ساده است؛ فردی که در محل مستقر است، در زمان طلایی وقوع آتش سوزی می تواند سریع وارد عمل شود، به حریم حادثه دسترسی داشته باشد و در مهار آتش کمک نماید. وی افزود: بر همین مبنا ما معتقد هستیم اگر بتوانیم به مردم نقش بدهیم و آنها را آموزش دهیم، هم در حوزه جلوگیری از آتش سوزی می توانند بطور مؤثر به ما کمک کنند و هم در مرحله مقابله و اطفای آتش سوزی نقش آفرینی جدی داشته باشند. ظهرابی اشاره کرد: این مشارکت می تواند در مراحل بعدی، همچون برنامه ریزی برای احیای مناطق لطمه دیده نیز ادامه پیدا کند و به یک الگوی پایدار در مدیریت منابع طبیعی کشور تبدیل گردد. حرف آخر اینکه حضور افراد در جنگل ها برای برداشت محصولات جنگلی و مرتعی، و حتی شکار غیرمجاز، متاسفانه رشد قابل توجهی داشته است. نقطه ای خیلی مناسب برای این کار انتخاب شد؛ محلی که در واقع یک مسیل بود و قبل تر سیلاب هم در آن روی داده بود و مقدار زیادی سنگ و رسوبات در راه مسیل جمع شده بود. خوشبختانه با تدبیری که اتخاذ شد، از وقوع چنین حادثه ای جلوگیری شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب