حفظ خاک، چاره نجات کشور از بحران کم آبی
به گزارش لوازم حیوان خانگی رئیس انجمن علوم خاک ایران اظهار داشت: اگر بتوانیم خاک کشور خویش را حفظ نماییم و بافت آنرا تخریب نکنیم، می توانیم سالیانه ۴۰ تا ۵۰ درصد از مصرف آب بکاهیم. این رقم می تـواند ما را از بحران کم آبی نجات دهد.
منوچهر گرجی در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به جایگاه ویژه و اهمیت خاک در زندگی موجودات زنده تصریح کرد: خاک در کنار عناصر دیگری مانند آب و هوا، از اهمیت یکسانی برخوردار می باشد. ۹۸ درصد از محصولات کشاورزی ما در خاک تولید می شوند و دو درصد باقی مانده در ارتباط با گلخانه هاست. علیرغم این که خاک زیر پای ما قرار دارد اما اهمیت آن بی نهایت بالاست. برای به وجود آمدن هر سانتیمتر خاک به ۳۰۰ سال زمان نیاز است و خاکی که الان ما از آن استفاده می نماییم با گذشت میلیونها سال پدید آمده است.
وی اضافه کرد: خاک علاوه بر کشاورزی، در صنعت، شهرسازی و جاده سازی هم بعنوان یک عنصر مهم تلقی می شود. خاک تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم زیادی روی سلامتی انسان هم دارد. آلودگی خاک می تواند سبب آلودگی آب شود و آلودگی آب زندگی گیاهان، حیوانات و انسان ها را به خطر می اندازد.
گرجی ضمن اشاره به چالش های محافظت از خاک افزود: اصلی ترین چالش پیش روی ما برای محافظت از خاک، تغییر کاربری اراضی است. زمین هایی که پیش از این جنگلی بوده اند و گونه های مختلف گیاهی در آنها وجود داشت، امروز تبدیل به زمینهای کشاورزی شده اند. همینطور خیلی از اراضی ما تبدیل به مناطق مسکونی شده اند و کیفیت خویش را از دست داده اند. برای مقابله با این مشکل میتوان حد اقل با راه اندازی منازل مسکونی در مناطقی که از خاک حاصل خیز بهره مند نیستند، به حفظ مساحت فعلی خاک حاصلخیز کشور کمک کرد.
تبعات فرسایش بادی خاک
وی ضمن اشاره به فرسایش خاک و تأثیر آن روی زندگی انسان اضافه کرد: سالانه دو میلیارد تن خاک در کشور ما فرسوده می شود که عددی باورنکردنی و خطرناک می باشد. فرسایش بادی خاک سبب آلودگی هوا و صدمه به تاسیسات صنعتی و سلامت انسان ها می شود. مشکل ریزگردها که درسال های اخیر گریبان گیر کشور ما بوده است، محصول فرسایش خاکی است که طی میلیونها سال پدید آمده است.
پیامدهای فرسایش آبی خاک
گرجی افزود: فرسایش آبی خاک علاوه بر انتقال بیماری ها و ایجاد مشکلات زیست محیطی، سبب از بین رفتن مواد آلی موجود در خاک می شود و آنرا از یون ها و مواد مغذی مورد نیاز برای کشاورزی پاک می کند. خاکی که فرسوده باشد، دیگر نمی تواند پذیرای محصولات کشاورزی شود و کارایی خویش را از دست می دهد. بخش دیگری از نتایج فرسایش آبی خاک، در ارتباط با رسوب ذرات آن در مخازن سدهاست. رسوبات خاک سبب می شوند مخازن سدها پر شوند و کارایی خویش را از دست بدهند.
تاثیر فرسایش خاک بر وقوع بلایای طبیعی
وی با تکیه بر تأثیر فرسایش خاک بر وقوع بلایای طبیعی مانند سیل اظهار داشت: وقتی خاک فرسوده می شود، نفوذپذیری خویش را از دست می دهد. این یعنی خاکی که پیش از این با بافت گیاهی آمیخته می شد و مانند یک اسفنج عمل و آب های سطحی را در خود جذب می کرد، دیگر توانایی کنترل این حجم از آب را ندارد. خیلی از پروژه های تغییر کاربری اراضی که طی آنها مناطق جنگلی تبدیل به مناطق مسکونی یا کشاورزی می شوند، نفوذپذیری و بافت اسفنجی آب را از بین می برند و خاکی که متراکم شده است و بافت گیاهی بعنوان اسکلت محافظت کننده خویش را ندارد، به سادگی به آب های روان و سطحی اجازه تبدیل شدن به سیل را می دهد. خاک فرسوده شده در چارچوب سیل جابجا می شود و خیلی از گونه های گیاهی و جانوری را با مشکلات زیستی مواجه می کند. در بعضی موارد، مرگ آبزیان به دلیل رسوبات خاک در آب ها مشاهده شده است.
چالشی جدی به نام شوری خاک
گرجی ضمن اشاره به شوری خاک بعنوان یکی از جدی ترین چالش های خاک افزود: چالش بعدی که بسیار جدی است، شورشدن خاک است. وقتی اراضی کشاورزی تبدیل به شوره زار شوند، کارایی خویش را از دست خواهند داد و دیگر امکان کشاورزی در آنها وجود ندارد. شوره زارها که خاک در آنها خشک شکننده می شود، سبب ایجاد طوفان های گرد و غبار و تشدید مشکل ریزگرد می شوند اما نکته قابل توجه اینجاست که این ریزگردها الان با ذرات تبخیرشده نمک هم آمیخته شده اند و این مورد صدمه و ضرر شورشدن خاک را دوچندان می کند.
رییس انجمن علوم خاک ایران ضمن اشاره به ایرادات موجود در سیستم کشاورزی کشور اضافه کرد: متاسفانه در کشور ما استفاده از آب شور برای آبیاری اراضی و محصولات کشاورزی مشاهده می شود. آب شور نه تنها سبب ایجاد مشکل برای گیاهان و رشد آنها می شود بلکه خاک را هم شور می کند و در بلندمدت دیگر نمی توان از آن خاک استفاده نمود. این چالشی است که در حقیقت ما با آن مواجه هستیم اما هم اکنون کسی اهمیتی به آن نمی دهد.
تلاش برای خاک از دست رفته، نوشدارو پس از مرگ سهراب است
گرجی اضافه کرد: چالش هایی نظیر فرسایش خاک طی بازه های زمانی ۲۰ تا ۳۰ ساله خویش را نشان می دهند و زمانی که ما به فکر جبران بیفتیم، دیگر کاری از دستان برنمی آید و کوشش برای ترمیم خاک از دست رفته، تنها نوشدارویی بعد از مرگ سهراب است.
وی بر حل مشکلات زیست محیطی کشور در صورت حل مشکل خاک تصریح کرد و اظهار داشت: خیلی از مشکلات زیست محیطی کشور ما مانند فرونشست زمین، کم آبی، ریزگرد و... به صورت مستقیم وابسته به خاک است. ما اگر بتوانیم خاک کشور را حفظ نماییم و بافت آنرا تخریب نکنیم، می توانیم سالیانه ۴۰ تا ۵۰ درصد از مصرف آب خود بکاهیم. این رقم می تـواند ما را از بحران کم آبی نجات دهد.
گرجی در انتها با تکیه بر لزوم افزایش آگاهی بعنوان راه نجات خاک کشور اظهار داشت: تنها راه محافظت از خاک، آگاهی مسؤلان و نهادهای مدیریتی است. تا وقتی که دغدغه حفظ خاک برای مدیران ما ایجاد نشود، نمی توان انتظار بهبود شرایط را داشت. در سالهای گذشته ما به همراه تعدادی از متخصصان و اساتید دانشگاه تهران، اساسنامه ای برای حفاظت از خاک با عنوان قانون حفاظت از خاک جمع آوری و تالیف کردیم. اجرای دستورالعمل های موجود در این قانون، به صورت مستقیم می تواند از خاک حفاظت کند و حقوق آنرا که بر گردن ماست را به درستی ادا کند اما متاسفانه در سه سال قبل به هیچ یک از بندها و دستورالعمل های این قانون عمل نشده است و قوه قضاییه باید به دلیل ترک فعل با افراد و نهادهایی که در اجرای این قانون قصور کرده اند، برخورد کند.
به گزارش لوازم حیوان خانگی به نقل از ایسنا، قانون حفاظت از خاک در خردادماه سال ۱۳۹۸ با ۲۶ ماده و ۱۴ تبصره ابلاغ گردید.
منبع: petpart.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب