وقتی تاریخ دوچرخه با محیط زیست گره می خورد
لوازم حیوان خانگی: لوازم حیوان خانگی: در لابه لای خانه های گلی و آجری، جایی میان کوچه پس کوچه های دنج شهر و پای دیوارهای کهن، صدایی دیگر با آواز شنیده می شود.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- مرجان سیف الدین: صدای برخورد آچار به طوقه و شر شر روغن روی زنجیر. همین آهنگ ساده، سکوت کوچه را در هم می شکند، آهنگی آشنا که همیشه نشانی از حضور دیرینه ی تعمیرکاران دوچرخه دارد پیرمردی که با دستمالی بر پیشانی، کنار مغازه ای کوچک یا پیاده رو، با مهارت پیچ ها را باز و بسته می کند.
تعمیرکاران قدیمی، قسمتی از هویت محلات تاریخی هستند
تعمیرکاران محله های قدیمی شاید بالای ۵۰ سال سابقه کار دارند، برخی از مغازه ها به روز شدند، دوچرخه و اسکو تر، اسکیت و موتورسیکلت های لوکس و گرانقیمت می فروشند.
هدیه نقوی، استاد تاریخ در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مغازه ها و تعمیرکاران قدیمی، قسمتی از هویت محلات تاریخی هر شهری هستند، نه فقط به خاطر خدمات ساده شان، بلکه یادآور خاطرات جمعی و سبک زندگی نسل هایی هستند که با دوچرخه بزرگ شدند و بسیاری از آنها در تحولات تاریخی اثر گذار بودند.
وی اضافه کرد: در دهه های ۳۰ تا ۵۰ خورشیدی، دوچرخه ها نقش محوری در زندگی کارمندان، معلمان، پستچی ها و روزنامه فروش ها داشتند و چون جاده های خاکی «لگد خورده» و سفت شده بودند بسادگی می شد دوچرخه سواری کرد.
وی اضافه کرد: دوچرخه در زمان قاجار از انگلستان وارد ایران شد که در ابتدا همه مردم نسبت به استفاده از آن تعجب و مقاومت می کردند.
وی با اعلان اینکه تعداد ماشین و درشکه های شخصی خیلی کم و قلیل بود به این علت به مرور زمان دوچرخه در تمامی طبقات جامعه به خصوص قشر متوسط جامعه بیشتر مورد استفاده قرار گرفت.
نقوی با اعلان اینکه قدیمی ترین روایت ها، پیدایش دوچرخه را به لئوناردو داوینچی نسبت می دهدادامه داد: دوچرخه واژه ای با ریشه ای یونانی« KYKLO » که بعدها در زبان لاتین به « BICYCLE » تبدیل شد، تلفیقی از دو دایره، نمادی از حرکت و زندگی.
اصفهان؛ شهری به رنگ دوچرخه
همیشه در اصفهان، شهر دوچرخه ها، رکاب زنی پررونق تر از هر جای دیگر بود، در سال ۱۳۲۷، نزدیک به ۱۲ هزار دوچرخه در شهر اصفهان پلاک شده بود و حدود ۲۰ هزار نفر گواهینامه دوچرخه سواری داشتند، در دهه ۴۰ دوچرخه سواران به یکی از معضلات اداره شهری در اصفهان تبدیل شدند و مشکلاتی را برای مسؤلان به وجود آوردند. روزنامه نقش جهان در سال ۱۳۲۵ در چند نوبت، دستورها و اطلاعیه های استانداری، شهربانی و فرمانداری نظامی اصفهان را برای محدودیت دوچرخه سواران اصفهانی منتشر نمود و از مردم خواست تا آنها را رعایت نمایند. بطورمثال اگر سه نفر سوار بر یک دوچرخه شده و یا بدون چراغ از پیاده روها عبور می کردند، از جانب فرمانداری نظامی به مأمورین مربوطه فرمان داده شده است که متخلفین را تعقیب و به فرمانداری نظامی تحویل دهند.
سفرنامه «فرد ریچارد انگلیسی» که در اوایل سلطنت پهلوی مدتی را در ایران گذراند، حدودا تنها سفرنامه خارجی است که به این پدیده به عنوان یک تفریح جدید در میدان نقش جهان اصفهان اشاره می کند: «در حال حاضر ورزشی که در این میدان بجای چوگان معمول می باشد دوچرخه سواری است. هنگام عصر میدان از صدای زنگ و بوق دوچرخه سواران که اغلب آنها شاگردان دکان های بازار بزرگ اصفهان هستند، پر می شود».
دوچرخه در قاب سینما و قصه ها
دوچرخه، همیشه نقشی فراتر از یک وسیله نقلیه ساده در هنر، ادبیات و سینمای ایران و جهان داشته است.
امیرحسین شریفی، تهیه کننده سریال های تلوزیونی و سینما در این با ره اظهار داشت: فیلم هایی چون «دزد دوچرخه»، «نهایت سرعت» هر کدام نماد امید و معاش بعد از جنگ در سینمای جهان شد.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر اضافه کرد: فیلم های ایرانی چون «دونده»، «روبان قرمز»، «خواب سفید» و «بچه های آسمان»، «دوچرخه»، «خط پایان» هم هر یک به شکلی رازها و دشواری های یک زندگی ساده اما پرامید را، در سایه دوچرخه روایت می کنند.
این تهیه کننده که کارهایی چون «سیب سرخ هوا»، «ضیافت»، «آوازهای سرزمین من» و سریال هایی چون «مرد نقره ای»، «هشت بهشت» را در کارنامه کاری خود دارد در مورد جایگاه دوچرخه در سینمای ایران اظهار داشت: فیلم های ایرانی هم در نشان دادن دوچرخه به عنوان ابزار کار، پایگاه طبقاتی، امید، مبارزه، نشان از کودکی، حرکت، تلاش و زندگی روزمره از این مساله مستثنی نبوده است.
وی از «بچه های آسمان» مجید مجیدی به عنوان یک فیلم اثرگذار که از دوچرخه به عنوان نشانه ای از کودکی، تلاش و شرایط سخت زندگی بهره برده است به نیکی یادمی کند، دوچرخه ای که در این فیلم ارتباط عاطفی و اقتصادی خانواده را به تصویر می کشد و در روایت داستان نقش مهمی دارد.
دوچرخه ها در انیمیشن ها و قصه های محبوب خردسالان هم نیز همیشه نشانه ای از تلاش، تعلق خانوادگی یا جایزه ای آرزومندانه بوده است.
سینا سعید وزیری، فیلمنامه نویس شناخته شده ای است که آثار مختلفی همچون سریال های «آژانس دوستی»، «فاکتور هشت»، «قطار ابدیت»، «روزهای بی قراری»، «مرد نقره ای» و همین طور انیمیشن هایی چون «انصافی و اسرافی»، «نابغه های کوچک»، «سرزمین رویاها» و «من و پونی» را در کارنامه دارد.
وی در گفت و گو با خبرنگار مهر درباره ی نقش دوچرخه در فیلم و انیمیشن ها توضیح داده است که جایگاه دوچرخه در آثار سینمایی و پویانمایی، به فیلم نامه و نوع روایت بستگی دارد اما به طور دقیقتر برای کودکان، دوچرخه همیشه جاذبه و موقعیت ویژه ای دارد و آنان با شخصیت هایی که صاحب دوچرخه هستند یا از دوچرخه استفاده می نمایند، همزاد پنداری می کنند.
سینا سعید وزیری اضافه کرد: «کاکرو» در انیمیشن فوتبالیست ها با دوچرخه، کار و امرار معاش می کند و در انیمیشن «رکاب زنان کوهستان» محور داستان رقابت قهرمانی دوچرخه سواری است.
وی با اشاره به فیلم های ایرانی اظهار داشت: فیلم «سرو ناز» و «کلاه قرمزی» دوچرخه به عنوان جایزه مطرح می شود، و در سریال «قصه های مجید» پارکینگ پر از دوچرخه مدرسه، بازتابی از وضعیت اجتماعی، تاریخی و معماری شهر و جایگزینی دوچرخه بجای سرویس یا خودرو شخصی است.
این فیلمنامه نوبس با اذعان بر این که دوچرخه به هر بهانه ای در زندگی روزمره افراد است اشاره کرد: در صنعت فیلم و انیمیشن، کمتر به نقش دوچرخه به عنوان ابزاری برای «حفظ محیط زیست» پرداخته شده است و معتقد می باشد فیلم سازان می توانند بر این امر به عنوان یک وسیله حمل و نقل پاک بالاتر از پیش پررنگ تعریف کنند.
هوای پاک و نشاط زندگی در شهرهای دوچرخه سوار
هلند، آمستردام، کپنهاگ و شهرهایی چون توکیو و پاریس، امروزه الگوی جهانی ترویج فرهنگ دوچرخه سواری اند. ده ها هزار کیلومتر مسیر ویژه، سهم بالای سفرهای شهری و زندگی سالم، این شهرها را به نمونه ای بارز برای جهانی پاک و شاداب تر مبدل کرده است، از دهه ۷۰ میلادی با بهره گیری از دوچرخه و ترویج فرهنگ دوچرخه سواری، تلفات جانی و آلودگی هوا را کاهش دادند و به سالم ترین شهرهای جهان تبدیل شدند. اتفاقی که با یک برنامه طولانی مدت به نتیجه رسید، این شهرها به خاطر زیرساخت های خوب دوچرخه سواری (جاده دوچرخه سواری در خیابان و بزرگراه ها)، فرهنگ دوچرخه سواری قوی و تسهیلات ویژه برای دوچرخه سواران (لاستیک و تعمیر) شناخته شده و هوای پاک دارند.
هر رکاب زنی نفسی تازه برای ریه انسان و زمین
آلودگی هوا خصوصاً در کلان شهرها و مناطق صنعتی به یکی از بزرگ ترین معضلات بهداشت محیط، روان و سلامتی عمومی تبدیل گشته است. عواملی مانند افزایش جمعیت، رشد چشم گیر استفاده از خودرو های شخصی، مصرف سوخت های آلاینده در صنایع و نیروگاه ها، و کمبود فضای سبز نقش مهمی در تشدید این بحران ایفا می کنند.
سالانه ۸ میلیون نفر به سبب آلودگی هوا در جهان گرفتار مرگ زودرس شدند و آلودگی هوا دومین علت مرگ های ناشی از بیماریهای غیر واگیر در جهان است و برمبنای آمارهای مختلف، سالانه بین ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر در ایران به سبب آلودگی هوا جان خودرا از دست می دهند.
امیر حسین جبار زاده، منخصص بیماریهای داخلی اظهار داشت: آلودگی هوا سبب افزایش ابتلاء به بیماریهای ریوی مانند آسم، برونشیت مزمن و بیماری مزمن انسداد، خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بالا رفتن فشار خون، مرگ ومیر زودرس شده است.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر اضافه کرد: استفاده فراگیر از خودرو های شخصی، مصرف سوخت های فسیلی و آلاینده در صنایع، کمبود فضای سبز شهری و تثبیت گردوغبار و ناکافی بودن سیاستهای تشویقی جهت استفاده از حمل و نقل پاک و غیر موتوری دراین خصوص دخیل است.
این متخصص که از دو چرخه برای امور روزانه خود بیش از خود رو بهره می گیرد اضافه کرد: توسعه و بهبود حمل و نقل عمومی، اجرای سیاستهای تشویقی و بازدارنده
برای کاهش استفاده از خودرو های شخصی و برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی برای پیشرفت فرهنگ سلامت محیط راهکارهای خوبی برای این مساله است.
دوچرخه سواری، سبک زندگی سالم
افرادی که دوچرخه سواری را به عنوان قسمتی از زندگی روزمره خود انتخاب می کنند، همیشه بدنبال بهبود سلامت جسمی و روانی، کاهش آثار منفی بر محیط زیست و افزایش تعامل اجتماعی هستند. این سبک زندگی بر پایه سادگی، پایداری و احترام به طبیعت بنا شده است.
شایسته دیناروند، عضو یکی از تشکل های غیردولتی فعال در عرصه محیط زیست، در این زمینه اظهار داشت: دوچرخه سواران بدنبال راهی برای کاهش استفاده از خودرو های شخصی و افزایش تحرک بدنی هستند که این انتخاب نه فقط به کاهش ترافیک و آلودگی هوا کمک می نماید، بلکه سبب افزایش شادی و رضایت فردی نیز می شود.
وی اضافه کرد: دوچرخه سواری با کاهش آلودگی و ترافیک و نیز تشویق مردم به فعالیت بدنی، کیفیت زندگی و سلامت عمومی جامعه را ارتقا می بخشد.
دیناروند با تکیه بر اینکه ترویج فرهنگ دوچرخه سواری به افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی در قبال محیط زیست هم منجر می شود، اضافه کرد: ایجاد شهرهای سالم و قابل زیست با راه اندازی مسیرهای استاندارد دوچرخه سواری و لحاظ کردن سیاستهای تشویقی پایدار علاوه بر جذب گردشگر، به رونق کسب وکارهای محلی و پویایی اقتصادی شهر نیز کمک می نماید.
وی همین طور بیان کرد: در سالیان اخیر اقدامات مؤثری نظیر برنامه های فرهنگی و آموزشی، کمپین هایی مانند سه شنبه های بدون خودرو، ایستگاه های دوچرخه سواری خانوادگی و تعیین جاده های مخصوص دوچرخه انجام شده است اما کافی نیست.
وی اضافه کرد: بر فرض مثال اگر همین کمپین های روزهای بدون استفاده از دوچرخه بسیار تبلیغ شود و یا استانداری ها منابع تشویقی را برای کارمندان اداراتی که از دوچرخه بهره گیرند را افزایش دهد ما هم در بلند مدت می توانیم تبدیل به کشوری اثر گذار در هوای سالم باشیم.
وی اشاره کرد: گسترش زیرساخت دوچرخه سواری در ایران، مسیرهای اختصاصی، ایستگاه های اشتراکی، خدمات فرهنگی و کمپین های تشویقی فعال می باشند، اما کمبود فرهنگ سازی گسترده، نگاه کوتاه مدت به حمل و نقل پاک، ضعف در سیاستهای تشویقی و نبود مدیریت یکپارچه بازهم از موانع اصلی پیشرفت این حوزه محسوب می شوند.
رکاب زنی در ایران زیر یک درصد
با این که دوچرخه در حافظه و هویت شهری ایران سهم قابل توجهی داشته، سهم سفر با دوچرخه در این کشور زیر یک درصد است یعنی تنها حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور مالک دوچرخه هستند و استفاده از آن، اغلب محدود به اوقات فراغت و تفریح کوتاه مدت است، برمبنای آمار رسمی، این در حالیست که در کشورهای اروپایی پیشرو مانند هلند ۲۷ درصد سفرهای شهری و ۲۵ درصد سفرهای کاری با دوچرخه به انجام می رسد. (از ۱۶ میلیون نفر جمعیت ۱۳ میلیون نفر دوچرخه سوار هستند) و در بعضی شهرهای دوچرخه دوست جهان سهم استفاده از دوچرخه در خیلی از شهرها حتی به ۵۰ درصد نیز می رسد و در سطح استانداردهای بین المللی در خیلی از کشورهای توسعه یافته، سهم دوچرخه در جابه جایی شهری به طور معمول ۷ تا ۳۰ درصد، در شهرهای متوسط و کوچک تا ۴۰ درصد در نمونه های برتر مثل آمستردام و کپنهاگ است
باید گفت، دور از شعار و آمار، سخنرانی ها و همایش های آن چنانی در مورد آلودگی هوا که می شود با هزینه آنها جاده های مخصوص دوچرخه سواری راه اندازی نمود، دوچرخه سواری یکی از مؤثرترین، ساده ترین و در دسترس ترین راه ها برای کاهش لطمه های زیست محیطی و ساخت آینده ای پایدارتر برای شهرها و نسل های آینده است.
توسعه زیرساخت های در رابطه با دوچرخه، آموزش مردم و حمایت دولتی و خصوصی کلیدهای موفقیت این مسیر محسوب می شوند و شاید باز هم بشود ساعتی نشست و تماشا کرد که در سایه مسجدها و پل های تاریخی، جایی که تعمیر دوچرخه، قسمتی از شعر و روایت محله ها باقیمانده است، دوچرخه، هنوز در حاشیه مسجدهای کهن و پل های تاریخی، جایی کنار دیوارهای آجری پارک شده است، نه فقط برای طی مسافت، که برای زنده نگه داشتن قصه مردان صبوری که با یک آچار و جعبه روغن، چرخ زندگی محله را به گردش درمی آورند. شاید رمز پایداری شهرها همین اصوات قدیمی است؛ اصواتی که هنوز در کوچه های شهر، پژواکی از گذشته و امید به آینده دارند.
منبع: لوازم حیوان خانگی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب